Bijsnijden ‘handjes van Cruijff’ verboden, 1000 euro schadevergoeding

November vorig jaar schreef ik een column over de retoucherende redactie. Toen behandelde ik de vraag wat wel en niet mag gebeuren met foto’s in de redactionele sfeer, mag bijsnijden en de naamsvermelding weglaten? Het toeval wil dat de Rechtbank Amsterdam vorige maand een uitspraak deed waarin beide handelingen werden verboden.
“De fotograaf beschikt (…) over persoonlijkheidsrechten, die de persoonlijke band van de maker met de foto beschermen. Deze rechten zien op naamsvermelding, bescherming tegen wijzigingen en bescherming tegen misvorming, verminking of aantasting van de foto”, zo schreef ik. Fotograaf Guus de Jong riep deze rechten met succes in, om een bewerking van zijn foto ‘de handjes van Cruijff’ tegen te gaan.

De rechtbank oordeelt over de naamsvermelding:

“Op grond van artikel 25 Auteurswet heeft De Jong recht op vermelding van zijn naam bij de foto. Dat is in de onderhavige zaak niet gebeurd. Alleen de naam Picture-Alliance is achter in het magazine vermeld en in het colofon wordt de naam Hans Britsemmer genoemd als maker van de cover. De Jong doet dan ook een terecht beroep op voornoemd artikel.”

Een volstrekt helder en correct oordeel.

Zeer interessanter is het oordeel over het bijsnijden. Dat luidt als volgt:

“De foto is bijgesneden ten einde deze passend te maken voor de cover. Hierdoor is invloed uitgeoefend op de aard en het karakter van de foto. De Jong heeft gesteld destijds bewust de keuze te hebben gemaakt om een “liggende foto” te maken, waardoor zichtbaar wordt dat Cruijff als individu voor een groot publiek staat en dat er interactie tussen Cruijff en het publiek is. Ook al is aannemelijk dat de foto vanwege de vorm van het magazine niet in zijn geheel kon worden overgenomen en alleen om die reden is aangepast dan nog levert het wijzigen van een “liggende” foto in een “staande” foto zonder toestemming van de maker een ongeoorloofde wijziging op."

Knip en klaar… dus niet. De positie van de fotograaf is en blijft stevig. In dit geval wijzigt de context van de foto door het bijsnijden dusdanig dat er sprake is van een misvorming, verminking of aantasting van het werk van de fotograaf.

De Jong krijgt uiteindelijk € 1000,– schadevergoeding toegewezen. Dit is het bedrag dat hij stelde voor een coverfoto te kunnen vragen. Een rechtstreeks beroep op de Fotografenfederatievoorwaarden (de 200% regel) lijkt niet op te gaan, hoewel in het oordeel van de rechter wel naar die voorwaarden wordt verwezen bij het vaststellen van het voornoemde schadebedrag. Ook dit blijft een interessant terugkerend punt in conflicten over foto’s, waarover ik ook reeds eerder schreef (in oktober vorig jaar)


De betreffende originele foto is te zien bij ANP Photo

Joost Becker is advocaat Intellectuele Eigendomsrecht en Internetrecht bij Dirkzwager te Arnhem (afdeling IE-IT, e-mail: becker@dirkzwager.nl, telefoon: 026-353 83 77).