Foam bestaat tien jaar. Dat is niet alleen reden voor een feestje, maar ook de uitgelezen kans om de balans op te maken én vooruit te blikken. Met het project What’s Next? heeft Foam het afgelopen jaar geprobeerd de gehele fotografische gemeenschap wakker te schudden om haar te laten nadenken over hoe het verder moet met de traditionele fotografie-instelling, zij het een museum of een gedrukt tijdschrift. Foam besluit het jubileumjaar met een tentoonstelling en een speciale editie van Foam Magazine. Tot en met de opening op vrijdag 5 november volgen we met Foam dagelijks de opbouw van What’s Next? / The future of the photography museum.
Het tienjarig bestaan van Foam is een goede aangelegenheid om eens stil te staan bij de initiële doelstelling van het museum: geen bastion zijn dat alle antwoorden heeft, maar een plek waar ruimte is voor ontmoetingen met én input van het publiek, én een plek die de ontwikkelingen binnen het medium fotografie op de voet volgt. Foam blikt echter liever niet terug, maar kijkt graag vooruit. Daarom staat dit jaar in het teken van de vraag ‘What’s Next?’. Want door de digitalisering – niet alleen van de fotografie maar van het hele leven – is het besef van wat een foto is fundamenteel veranderd. Marcel Feil (curator van The future of the photography museum en artistiek directeur van Foam): ‘De fotografische afdruk geldt nog steeds als referentie voor het bekijken van fotografie, maar is het niet kunstmatig om een beeld dat van oorspong digitaal is op die manier te tonen? Moet een museum geen recht doen aan de ontstaansgrond van zo’n beeld? En als het antwoord op die vraag ‘ja’ is, betekent dat dan niet dat het museum zelf ook moet veranderen? Die vragen liggen aan de basis voor het ‘What’s Next?’ jaar.’
Foam stelde deze vragen aan een groot aantal mensen: curatoren, bladenmakers, fotografen, critici, theoretici en de lezers van Foam Magazine in bijvoorbeeld Brazilië. Marcel Feil: ‘Het is ons nadrukkelijk niet te doen om een antwoord op die vragen. Het doel is om in gesprek te raken en te blijven over deze onderwerpen, zodat de gehele fotografiewereld voortdurend bezig is met de volgende stap en zodoende ook relevant blijft als intermediair tussen fotografie en publiek.’ Om het praten over die vraag aan te zwengelen, organiseerde Foam begin dit jaar een besloten expert meeting met Nederlandse en buitenlandse sprekers. Vervolgens werden ook bezoekers van Foam en de vernieuwde website uitgenodigd hun mening te geven op het discussie platform www.foam.org/whatsnext, en kregen lezers van het magazine bij elke editie een bijlage met speciaal geschreven essays. In juli manifesteerde het museum zich op het fotofestival Les Rencontres Photographie in Arles, Frankrijk, met een projectlocatie waar fotowerk tentoongesteld werd, waar dagelijks live interviews met aanwezige experts werden gehouden en waar studenten van de Amsterdamse Gerrit Rietveld Academie samen met Franse kunstacademiestudenten live werk maakten en interviews hielden met bezoekers.
Al die evenementen en meningen komen samen in het laatste nummer van Foam Magazine, dat voor de gelegenheid volledig geweid is aan de vraag What’s Next?. In november ten slotte, wordt het hele museum in beslag genomen door de tentoonstelling The future of the photography museum. De tentoonstelling steunt op de vier pijlers die het fundament uitmaken van de organisatie, en die volgens Feil als blauwdruk zouden kunnen dienen voor elke instelling die zich in de toekomst staande wenst te houden: Presenting, Informing, Activating en Branding. Voor Branding (hoe presenteer je je museum als merk) ging het FoamLab aan de slag met de overbekende museummok; in het onderdeel Activating wordt de bezoeker opgeroepen een steentje bij te dragen aan de discussie. Zo zijn er stickers voor teksten beschikbaar die op de muur geplakt mogen worden, en kun je foto’s maken met een mobiele telefoon in een photobooth. Voor Informing is er een bibliotheek samengesteld met boeken over vernieuwing in de fotografie, zijn er leestafels, computers en kun je een kijkje nemen op de redactie van Foam Magazine, die voor de gelegenheid naar een van de museumzalen is verplaatst onder het motto ‘Please do disturb’.
Het onderdeel Presenting bestaat op zijn beurt uit vier thematische presentaties waarvoor verschillende curatoren zijn benaderd: Fotografie als object / Alison Nordström – Museum George Eastman House, Rochester, NY; Fotografie als beeld / Jefferson Hack – tijdschrift Dazed & Confused, Londen; Fotografie in overvloed / Erik Kessels, reclamebureau en uitgever KesselsKramer, Amsterdam; Fotografie en nieuwe media / Lauren Cornell, New Museum, New York. De komende vier dagen schrijven Lotte ten Voorde van PhotoQ en Kim Knoppers van Foam over van één van deze presentaties. Elke presentatie wordt ingeleid met een donkere sluis als entree waar een korte video te zien is waarin de curator een toelichting geeft.