Dorp genaamd Ti

Het uitgebreide bezoek van Koos Breukel en Roy Villevoye aan Ti in West-Papoea heeft vorm gekregen in een tentoonstelling en een boek. Zowel Breukel als Villevoye portretteerde alle 120 bewoners van het dorp aan de rivier, ieder op zijn eigen manier.
Villevoye fotografeerde ze ten voeten uit aan de oever van de rivier, de levensader van de gemeenschap. Breukel vond een onregelmatig witgekalkte wand en maakte ouderwets optimaal gebruik van het beschikbare licht. Zowel in het boek als de tentoonstelling zijn de foto’s van Breukel en Villevoye naast elkaar geplaatst. Beide presentaties worden gecompleteerd met de voor- en familienaam van de geportretteerden.

Eén vraag komt regelmatig terug in de gesprekken rond dit project: ‘Hoe poseert een Papoea?’ Meestal is daarvoor met verbazing vastgesteld dat de mensen van Ti geen camera’s kennen en zelfs geen spiegels. Waarop ernstig wordt geconstateerd dat dit indringende gevolgen heeft voor het ‘zelfbeeld’. En het is begrijpelijk, zelfs onvermijdelijk, dat we kijken, maar vooral oordelen vanuit de eigen dagelijkse realiteit.

Volgens mij helpt het enorm wanneer je eerst probeert te zien welke informatie de ogen doorgeven. Dat je even kennismaakt met de leden van de families Gibán, Punggé, Sebái, Edók, Sakár, Masmará en Nato voordat de meningen- en betekenissenmachine in de hersens het zien vertroebelt. Een poging doet de familiebanden te herkennen, waar te nemen dat er mooie details te ontdekken zijn in de gelaatstrekken, de blik, de haardracht, de kleding.

De Papoea’s in de Asmat leven geisoleerd. De mensen van Ti zijn volledig op elkaar aangewezen. In zijn tekst vertelt Goldschmidt, die eerder met Villevoye het dorp bezocht, dat ze ‘verplicht zijn te delen, elkaar te helpen en te dienen’. Waarop hij de vraag stelt of ‘een inwoner van Ti eigenlijk wel als individu bestaat’. Moeilijke vraag en vanuit ons persoonlijke en tevens gedigitaliseerde perspectief moeilijk te beantwoorden.

De generator die Breukel en Villevoye meebrachten, stond aan het einde van hun verblijf in Ti niet goed afgesteld, waardoor de accu’s van het printertje werden opgeblazen. Daarom konden ze niet alle bewoners hun portret geven. Later gaven ze die mee aan een rondreizende ambtenaar. Een aantal dagen daarop stuurde hij hen een foto van één van mensen van Ti die de achtergelaten cyaan, magenta en gele strips (het afval van het printproces), tot een indrukwekkend hoofddeksel had verwerkt.

publicatie
Ti
fotografie: Koos Breukel en Roy Villevoye
teksten: Tijs Goldschmidt en Hans de Hartog Jager
beeldredactie en ontwerp: Willem van Zoetendaal
paperback, 140 pagina’s, 20 bij 30 cm, ca. 100 foto’s in full color
uitgevers: Lecturis & Van Zoetendaal
prijs € 35,-

expo

tot en met 19 juni 2013 in Foam
Keizersgracht 609, Amsterdam
www.foam.org