In een opzienbarende zaak over de portretfoto van de Oostenrijjkse Natascha Kampusch (acht jaar ontvoerd geweest) heeft het Europese Hof een zeer belangrijk oordeel gegeven over de beschermbaarheid van foto’s. Foto’s zijn snel auteursrechtelijk beschermd en moeten worden behandeld als ieder ander werk, aldus het Hof. Het Hof harmoniseert met deze uitspraak de auteursrechtelijke bescherming van foto’s in Europa. Goed nieuws voor fotografen.
Portretfotografe Eva Maria Painer maakt bezwaar tegen het gebruik van haar foto’s, in enkele kranten en op websites, gemaakt van het ontvoerde kind Natascha Kampusch. De foto’s worden gebruikt in de berichtgeving over de zaak.
Het Europese Hof oordeelt dat deze portretfoto’s, net als elk ander materiaal, auteursrechtelijk beschermd zijn als het daarbij gaat om een eigen intellectuele schepping van de auteur ervan. Daarvan is sprake als de foto uitdrukking vormt van diens persoonlijkheid. Dat is het geval wanneer de auteur bij het maken van het werk zijn creatieve bekwaamheden tot uiting heeft kunnen brengen door het maken van vrije en creatieve keuzen.
Hoe werkt dat precies uit met portretfoto’s? Het Hof legt uit:
‘In de voorbereidende fase kan de auteur de enscenering, de pose van de te fotograferen persoon of diens belichting kiezen. Bij het nemen van de portretfoto kan hij de camera-instelling, de invalshoek of de gecreëerde sfeer kiezen. Bij het ontwikkelen van het cliché tot slot kan de auteur kiezen tussen diverse technieken, of in voorkomend geval software gebruiken. Met die diverse keuzes is de auteur dus in staat, zijn werk een ‘ persoonlijke noot’ te geven.’
Met zoveel keuzevrijheid is de drempel voor auteursrechtelijke bescherming van portretfoto’s laag te noemen. Portretfoto’s mogen bovendien qua beschermingsomvang niet anders beoordeeld worden dan andere categorieën werken:
‘In het geval van een portretfoto kan de (…) verleende bescherming dan ook niet geringer zijn dan de bescherming die andere werken, andere fotografische werken daaronder begrepen, genieten.’
In mijn optiek geeft het Hof met dit arrest een ruime bescherming aan portretfoto’s en andere fotografische werken, zonder daarbij onderscheid te maken naar soort (fotografisch) werk. Fotografen zien in deze uitspraak dus bevestigd dat hun werk snel beschermd is en niet anders dan andere werken mag worden behandeld.
—
Nadere uitleg Europees Hof in persbericht
—
Joost Becker is advocaat Intellectuele Eigendomsrecht en Internetrecht bij Dirkzwager te Arnhem (afdeling IE-IT, e-mail: becker@dirkzwager.nl, telefoon: 026-353 83 77).