In oktober 2006 verscheen het tweede deel van The Photobook: A History van Martin Parr en Garry Badger. De auteurs, die zich nadrukkelijk als fotografen en liefhebbers presenteren, spreken over ‘èèn geschiedenis’ van ‘hèt fotoboek’.
Uit de inleiding blijkt dat de samenstellers hun subjectiviteit als een kwaliteit zien. Voor deel II beperkte Parr zijn tekstuele bijdrage tot een voorwoord, maar neemt daarin -wederom- nadrukkelijk stelling: in zijn optiek biedt hun tweedelige werk ‘a voice from the ground’, een nieuwe zienswijze vanuit het perspectief van de fotograaf. En een uitdaging aan de canon, de algemeen geaccepteerde reeks ‘belangrijke fotoboeken’, die door opeenvolgende museumcuratoren en historici tot stand kwam.
Dat het Nederlandse fotoboek goed is vertegenwoordigd in Volume II, blijkt uit een eerder bericht op Photoq: Veel Nederlandse boeken in Photobook II.
Vooral het Nederlandse bedrijfsboek is prominent aanwezig in het desbetreffende hoofdstuk. De negen onderdelen van deel II behandelen achtereenvolgens: het Amerkaanse fotoboek sinds de jaren zeventig (Mirrors and Windows), het Europese fotoboek sinds de jaren tachtig (Common Market), het fotoboek wereldwijd (Other Territories), het artistieke fotoboek (Appropriating Photography), het bedrijfsboek (The Company Photobook), de beeldredacteur als auteur (Looking at Photographs), het ‘betrokken’ fotoboek sinds de Tweede Wereldoorlog (The Camera as Witness), het nieuw-objectieve fotoboek (The Düsseldorf Tendency) en het moderne leven en het fotoboek (Home and Away). In de epiloog wordt het ultieme fotoboek gesignaleerd. Het betreft een kunstenaarsuitgave met op de rechtpagina steeds een rijtje zelfstandige naamwoorden en op de linkerpagina … geen beeld.
Het tweede deel is zestien pagina’s dikker dan het eerste. Voor de rest is de aanpak en vormgeving identiek. Alle ruimte voor de auteurs om hun enthousiasme over weer 238 prachtige en/of opmerkelijke uitgaven met hun lezers te delen. Om een begin van een idee te geven hoe Parr en Badger kijken en denken, neem ik graag twee lijstjes over die eerder gepubliceerd zijn in Photo District News, het Amerikaanse(online-)magazine over fotografie.
‘Ondanks het feit dat ze voor hun boeken ruim 400 titels selecteerden, waren de auteurs toch bereid hun vijf favoriete fotoboeken te noemen. Voor Gerry Badger zijn dat achtereenvolgens:
American Photographs van Walker Evans uit 1938:omdat het niet alleen zijn visie op de V.S. in de jaren dertig weergeeft, maar ook de complexiteit van het fotografisch modernisme’.
The Pond (1985) van John Gossage: ‘ Adams, Shore, Baltz, de ‘New Topographic’ fotografen maakten prachtige boeken, maar The Pond is het beste.
Alphabet of Spiritual Emptiness door Zdenek Tmej uitgebracht in 1946: ‘een buitengewoon ruig en lyrisch boek dat tijdens de oorlog clandestien werkt gemaakt door een dwangarbeider van de nazi’s’.
For a Language to Come tussen 1964 en 1973 gemaakt door Takuma Nakahira: ‘een donker, beangstigend boek, waarin de visie op Japan wordt gepresenteerd, als een droom, een nachtmerrie.’
La Fille du docteur van Sophie Calle uit 1991: ‘Eén van de beste conceptuele fotoboeken, zowel serieus als grappig en fraai uitgevoerd.’
Martin Parr kwam met de volgende vijf titels:
Sashin Yo Sayonara (Bye Bye Photography, Dear in 1972 door Daido Moriyama uitgebracht: ‘Als er een boek bij opening kan exploderen, dat is dit het. De dynamiek en uitgesprokenheid zijn uniek.’
Checked Baggage uit 2004 van Christien Meidertsma:’Dit boek heeft nu meer betekenis dan toen het werd uitgebracht. Het is gebaseerd op een briljant en simpel idee en blijkt een voltreffer.’
Fait: Koweit 1991 van Sophie Ristelhueber uit 1992: ‘Het ontwerp en de verhaallijn van dit boek verruimt de mogelijkheden van het oorlogsfotoboek radicaal.’
Industriia sotsializma El Lissitsky: ‘Het ontwerp en de beelden van dit boek uit 1935 zijn nog steeds adembenemend.’
William Eggleston’s Guide van William Eggleston uit 1976: ‘Dit boek veranderde onze zienswijze op kleurenfotografie. Zijn beelden blijven in je hoofd, je begrijpt niet waarom, maar zijn invloed in onomkoombaar.’
Parr laat dan nog aantekenen dat hij volgende week met een andere lijst zou kunnen komen. In het voorwoord van ‘volume II’ merkt hij op dat het fotoboek nog steeds een buitengewoon vitaal medium is. Hij schat dat er op dit moment meer dan duizend publicaties per jaar worden uitgebracht. Parr stelt dat de registratie en interpretatie van de wereld waarin wij leven de meest nobele functies van de fotografie zijn en dat volgens hem de beste manier om een visie met de toeschouwer te delen het goed ontworpen en fraai uitgevoerde fotoboek is. Badger en Parr hebben een indrukwekkend overzicht gerealiseerd, waarmee ze die stelling krachtig onderbouwen.
Han Schoonhoven
The Photobook: A History, volume II
Samenstelling: Martin Parr en Gerry Badger
gebonden met stofomslag, 336 pagina’s
circa 750 kleuren en zwart-wit illustraties
ISBN 0 7148 4433 0
75 euro
Tijdelijk met korting bij Phaidon
• Bij het verschijnen van ‘volume I’ publiceerde Photoq:Nieuw standaardwerk plaatst het fotoboek tussen roman en film