Afgelopen weekend is het Gemeentemuseum in Den Haag de tentoonstelling Office Life geopend, waarin werk dat Philip Mechanicus in de jaren zeventig maakte – ook te zien in het vorig jaar gepubliceerde PhotoQ Jaarboek – wordt afgezet tegen recent werk van Sander van Wettum. Beide bieden een bijzondere kijk op het kantoorleven.
In een persbericht lezen we:
De meeste mensen brengen hun dag door achter een buro. Philip Mechanicus (1936 – 2005) en Sander van Wettum (1987) fotografeerden het kantoorleven, in de jaren zeventig en nu. Office Life geeft een kijkje achter de schermen.
De jonge fotograaf Sander van Wettum heeft oog voor het bijzondere in alledaagse. De opdracht om in ING House het kantoorleven vast te leggen, was hem op het lijf geschreven. Zijn ouders werkten beiden op kantoor. ’s Ochtends verlieten zij keurig gekleed het huis, maar hij kon zich geen beeld vormen van wat ze de hele dag deden. Nu vult Van Wettum het plaatje in, inzoomend op telefonerende mensen in stiltekamers, reflecties van mensen in spiegelend glas, en een verlaten dienblad met etensresten dat duidt op overuren.
De inmiddels overleden Philip Mechanicus, stond bekend om zijn zwart-wit portretten. In 1971 maakte hij de serie kleurenfoto’s Mens-en-Werk voor het jaarverslag van de Nationale-Nederlanden. ‘Verzekeren is mensenwerk’, was de achterliggende boodschap. Dat levert ontroerende beelden op, zoals die van het meisje dat zich vooroverbuigt over de archiefkast, op zoek naar het juiste kaartje. Helemaal geconcentreerd, zich niet bewust van de fotograaf die haar vastlegt.
De serie Mens-en-Werk werd bij toeval ontdekt in het Bedrijfshistorisch Archief ING. Mechanicus zelf had de kleurendia’s niet bewaard en dat is tekenend voor de onderwaardering van fotografie in opdracht. Veel bedrijfsfoto’s verdwijnen in de prullenbak. En dat is jammer.
Nederland heeft een diensteneconomie. Steeds meer mensen werken op kantoor, maar zij zijn voor de buitenwereld onzichtbaar. Van Wettem en Mechanicus geven hen een gezicht.
Office Life toont de biotoop van het kantoorleven anno 1970 en nu. Veertig jaar later zijn ratelende typemachines vervangen door fluisterstille computers. Ordners en archieven maakten plaats voor digitale dataverwerking. Werknemers in kantoortuinen gaan schuil achter een woud van beeldschermen.
Het woord kantoor is een verbastering van het franse woord ‘comptoir’, dat is een ‘plaats waar geteld wordt.’ Vierduizend jaar geleden legden de Babyloniërs al transacties vast op kleitabletten. Nu doen we dat digitaal. De middelen waarmee we werken zijn ingrijpend veranderd, maar de essentie van het kantoorwerk blijft hetzelfde: communiceren en het maken en vastleggen van afspraken. Dat is mensenwerk.
—
Office Life maakt onderdeel uit van de tentoonstelling Public/Private, over bedrijfscollecties, in het Gemeentemuseum Den Haag
Het PhotoQ Jaarboek 2011 2012 De ontdekking – met een groot aantal foto’s die Philip Mechanicus in de jaren zeventig maakte in het kantoor van Nationale Nederlanden en voorzien van een uitgebreide toelichting door Theo Kamphuis van het Bedrijfshistorisch Archief ING – is te koop in de PhotoQ Webshop