Samensteller Wim Melis van Noorderlicht kreeg een ultieme uitdaging voor zijn kiezen: maak een overzicht van de verstedelijking. Sinds een jaar of vijf leeft meer dan de helft van de wereldbevolking in steden. Metropolis is het tweede deel van het tweeluik over de urbanisatie. Vorig jaar zijn in Leeuwarden de ontwikkelingen op het platteland getoond.
Ik heb op mijn computer twee browsers opengezet. In Firefox volg ik de programmatische opbouw van Metropolis. In Safari kan ik met behulp van de fotografenlijst van de Noorderlicht-site enkele foto’s van de betreffende fotograaf bekijken. Wanneer ik de foto’s zie, herinner ik mij weer waar ik stond, in de Der Aa-kerk, de Noorderlicht Galerie, Het Filiaal, het Oude Postkantoor of in academie Minerva.
Het selecteren van de ongeveer 90 series waaruit Metropolis bestaat, zal een immense klus zijn geweest, er moest uit bijna 2000 inzendingen een keuze worden gemaakt. Het lijkt mij legitiem dat degene die deze even zware als eervolle taak uitvoert, een schema voor zichzelf aanlegt. Zwaartepunten herkent, zijn gedachten ordent en zich afwisselend door de aangeboden beelden en zijn persoonlijke concepten laat leiden. Hij deelt zijn tentoonstelling in en formuleert zes thema’s en een epiloog.
Ik heb alleen niet de indruk dat de gemiddelde bezoeker die mentale routing ook volgt. Je besluit het festival te bezoeken en er een dag voor uit te trekken. De hoofdtentoonstelling is een logisch vertrekpunt, de monumentale kerk het grote kloppende hart van Metropolis. Met ontspannen interesse kijk je naar de tientallen series, die uit drie tot meer dan tien verschillende foto’s bestaan. Anderhalf uur later stel je vast dat je tweederde van de presentatie min of meer aandachtig hebt bekeken. Na een uur of twee verlaat je de kerk en ga je koffie drinken. Even gewoon voor je uit kijken, naar de bewegingen in de stad Groningen.
In ongeveer een uur bekijk je de fotoreeksen in de Noorderlicht Galerie en de installaties in Het Filiaal ernaast. (Geografisch gezien is Metropolis een bijzonder compact festival). Vervolgens wandel je in korte tijd naar het Oude Postkantoor. De vormgeving geeft aan dat je goed zit: meer krachtige series aangebracht op panelen van bouwhout. Door het gebruik van simpele houten wanden in de vier eerstgenoemde locaties ontstaat eenheid en heeft de presentie meer rust dan in voorgaande edities. Maar het blijft een hele grote tentoonstelling, als een legpuzzel van duizenden stukjes, die je langzaam in elkaar past. De veelal intense series vragen aandacht en na een uur of drie kijken treedt toch een zekere verzadiging in. Je ogen worden bot, als het ware.
En dat is jammer, want in een soort groot daglichtatelier in Academie Minerva hangt nog een uitgebreide introductie op het oeuvre van Vivian Maier. Deze straatfotografe uit New York werkte als kindermeisje en fotografeerde in haar vrije tijd. Zij heeft het werk, dat zij in de tweede helft van de vorige eeuw maakte, nooit in de openbaarheid gebracht. Amateurhistoricus John Maloof verzamelde 100.000 van haar negatieven en brengt deze indrukwekkende beelden nu naar buiten.
Het Noorderlicht richt zich heel gewetensvol, voor de achttiende keer, op de actualiteit en actuele fotografie. Dat kan problematisch zijn. De kwestie is dat nieuws meestal pas nieuws is wanneer het slecht nieuws is. De geselecteerde fotografen blijken vaak in staat een grimmig verhaal in fraaie, soms zelfs poëtische beelden te vertellen. Iedereen met een hart voor beeld, stilstaand of bewegend, zou deze bijzondere verzameling fotografie moeten aanschouwen. En er tijd voor moeten uittrekken, een uur of zes naar mijn inschatting, bij voorkeur verdeeld over twee dagen.
Metropolis, city life in the urban age
tot en met 9 oktober in Groningen
Voor een beknopt overzicht van het getoonde werk en informatie, zie:
http://www.noorderlicht.com/nl/fotomanifestatie/metropolis/fotografen/