‘Zoiets als dit is nooit eerder voorgekomen,’ zegt woordvoerder Thomas Lozinski van Paris Photo, in wiens stem nog steeds de emotie van de aanslagen van vrijdag 13 november hoorbaar is. ‘Dus we hebben ook nog geen antwoord op de vraag hoe we de exposanten kunnen compenseren, noch waar we zelf compensatie zouden moeten vinden.’ De toonaangevende fotografiebeurs bleef zaterdag en zondag dicht na een nacht van moordpartijen in de Franse hoofdstad, net als de fotoboekenbeurs Offprint.
Normaal gesproken zou Paris Photo – dat zoals ieder jaar woensdagavond opende voor vip’s en dat donderdag en vrijdag vooral een ontmoeting was voor professionals en serieuze verzamelaars – in het weekend juist vol moeten zijn gestroomd met een groter, algemeen publiek van fotoliefhebbers. Voorheen een garantie dat je over de hoofden kon lopen.
De Franse regering verordonneerde echter dat alle overheidsgebouwen gesloten zouden blijven, dus ook het Grand Palais, dat Paris Photo huisvestte, en de École des Beaux Arts, waar Offprint al enkele jaren onderdak vindt. Het leidde tot triest getoonzette persberichten waarin de organisatoren zich geschokt betoonden en de nabestaanden van de slachtoffers condoleerden.
De 19de editie van Paris Photo liep door de voortijdige sluiting vermoedelijk enkele tienduizenden bezoekers mis, als we het bezoekersaantal van vorig jaar bekijken: 59.825. De organisatie gaf in de verklaring over de sluiting van de beurs aan dat mensen die in de voorverkoop al een kaartje voor zaterdag of zondag (30 euro per ticket) hebben gekocht hun geld terug krijgen.
Voor wie niet is kunnen gaan, biedt de organisatie een virtuele tour door Paris Photo. Uit de Engelse toelichting: Following the tragic events of Friday, on Saturday night the Fair along with its partner Sisso have decided to offer a unique view of the interior of the Grand Palais, devoid of visitors, yet still full of thousands of artworks.
En wie in het weekend van 28 en 29 november in Parijs is, kan een dertigtal galeries bezoeken die dan een indruk geven van hoe hun presentatie tijdens de beurs in het Grand Palais was. Meer hierover bij Paris Photo.
Paris Photo bood dit jaar plek aan 147 galeries en een 25-tal uitgevers van fotoboeken en gespecialiseerde boekhandelaars. Ook hier tekent zich een strop af voor verschillende partijen, in de wetenschap dat een stand al gauw 20 duizend euro – en vaak meer – kost. In hoeverre hiervoor verzekeringsmaatschappijen aanspreekbaar zijn of dat eenieder moet schikken in dit geval van overmacht is nog niet duidelijk.
De Nederlandse antiquarische fotoboekenhandelaar Dirk K. Bakker had een stand in het Grand Palais en kon net als de andere exposanten pas zondag zijn materiaal ophalen. Hij voorziet in een mail aan PhotoQ een stevige tegenvaller: ‘Door deze onverwachte vervroegde sluiting loop ik een belangrijk deel van mijn omzet mis, ook omdat een aantal van mijn verzamelaars dit jaar juist het weekeinde wilden komen.’
‘Daarnaast zou ik nog een aantal presentaties doen, onder meer met een “special edition” van de Finse fotografe Nina Korhonen, de nieuwe publicatie van Morten Andersen zou bij mij gepresenteerd worden en hetzelfde geldt voor het eerste boek van William M. Ingram,’ aldus Bakker.
Hij vervolgt: ‘Bovendien heeft deze beurs, die dit jaar zo aardig begon, de eigenaardigheid, dat mensen zich vooral in het weekeinde gemakkelijk laten verleiden tot een aankoop: “zien kopen, doet kopen”. En tenslotte heb ik zoals ieder jaar zeer veel geld geïnvesteerd in bijzondere antiquarische boeken, die ook vanwege de kortere duur, nu in ieder geval niet verkocht zijn – dus geld wat nog vast zit, terwijl er altijd te betalen rekeningen zijn. Voorlopig heb ik nog geen tijd gehad alles op een rijtje zetten, maar ik vrees met grote vreze…’
De organisatie maakte dinsdag de data bekend voor de 20ste aflevering van Paris Photo: 10 t/m 13 november 2016. Sommige commentaren op Facebook zinspelen al op een zeer bijzondere editie.
De organisatie van de fotoboekenbeurs Offprint is een stuk kleiner dan die van grote broer Paris Photo en wellicht daarom slagvaardiger. Zo waren de meeste exposanten erg blij dat ze – door aandringen van mede-organisator Colette Olof bij de beheerder van het gebouw – al zaterdag hun boel konden pakken, zo begrijpen we van Belinda Visser van Idea Books, internationaal distributeur van kunstboeken.
Dinsdag meldt Olof in een bericht aan PhotoQ: ‘Wij hebben net een mail aan alle deelnemers gestuurd met daarin ons aanbod om de helft van de stand terug te betalen. Er is een aantal mensen dat meteen zegt dat dat niet nodig is, en een aantal dat er natuurlijk blij mee is. Wij hopen met veelal dezelfde uitgevers te kunnen blijven werken uiteraard in Londen en/of in Parijs. We willen ook tonen dat we de schouders alles behalve laten hangen na de ingrijpende gebeurtenissen. Onze partner Luma heeft ons bij deze stappen goed ondersteund gelukkig, dus we doen dit als team.’
De kleine fotoboekenbeurs Polycopies vond eveneens eind vorige week plaats, net als in 2014 op een schip aan de oever van de Seine. De beurs richt zich niet alleen op kwalitatief goede fotoboeken, maar ook op gezelligheid. Op de avonden was er altijd een feestje met dj. Op de rampzalige vrijdagavond was het schip Concorde Atlantique een toevluchtsoord voor veel fotografen die niet zo 1-2-3 naar hun hotel of AirBnB-onderkomen konden geraken.
En Polycopies was op zaterdag volgens planning wel open. Dat kon omdat het schip geen overheidsgebouw is. Velen kwamen samen om elkaar emotioneel te ondersteunen. De beurs ging door, zij het dat enkele uitgevers – zoals het Nederlandse The Eriskay Connection – zich te zeer aangegrepen voelden door de gebeurtenissen en zich terugtrokken.
De tentoonstelling van Foam Talent 2015 in het Atelier Néerlandais was de afgelopen drie dagen gesloten – net als alle musea in Parijs – en is vanaf woensdag 18 november weer te bezoeken