Kooiker vertelde over vrijheid door beperkingen, voyeurisme en zijn groeiende oeuvre, afgelopen maandagavond. Maar op deze bijeenkomst in het vestzak-theater van Het Parool draaide het toch vooral om zijn inspiratiebronnen, het werk van kunstenaars dat hem raakte.
‘Snijden aan gras I’, een reproductie van het schilderij van Co Westerik, zag Kooiker voor het eerst in de trein. ‘Het is een eenvoudig beeld eigenlijk, simpel, maar van een grote intensiteit.’ Het was de eerste kunstenaar die hem aan het denken zette. Lucian Freud is een andere schilder met een eigenzinnige, bijna medogenloze weergave van de menselijke huid.
Zijn fascinatie voor de schilderijen van Westerik en Freud incorpereerde Kooiker in één van zijn eerste fotoseries. Met een compactcamera fotografeerde hij de huid van zijn familieleden op een vaste afstand van 30 centimeter. De opnamen werden vergroot tot 1 bij 1 meter en naadloos opgehangen. Het hoofd van zijn vader hierboven behoort tot die serie.
De graficus en schilder Hans Bellmer tekende, schilderde en fotografeerde jarenlang zelfgeconstrueerde poppen. Begin jaren negentig werd Kooiker bij toeval met diens werk geconfronteerd. De kracht van Bellmer’s werk hielp Kooiker bij zijn keuze om kunstenaar te zijn.
In zijn oeuvre speelt Kooiker met de menselijke moraal, bijvoorbeeld met het voyeurisme. Voor hem is het een logisch motief, als fotograaf en als mens kijkt bij naar vrouwen. Kooiker thematiseerde het voyeurisme onder meer in zijn meest gepubliceerde en geëxposeerde serie tot nu toe Hunting and Fishing, in de publicatie Seminar en in het titelloze werk waarmee hij in 1996 de Prix de Rome won. Een gelijksoortige fascinatie vond hij in de werken van de gebroeders Klossowski, waarvan de jongste bekend werd onder de naam Balthus.
Twee obsessief werkende fotografen met een oog voor vrouwelijk schoon zijn Gerard Fieret en Miroslav Tichy, geniale zonderlingen die vrij van heersende opvattingen indrukwekkende oeuvres opbouwden. Ook de kunstenaar/fotograaf Boris Michailov uit Karkhov is wars van de geldende opvattingen over esthetiek. Ook hij voelt de heilige plicht zijn leefomgeving op zijn manier af te beelden. Amoreel? Hij betaalt de zuipende zwervers van zijn woonplaats, zij trekken hun kleren uit en laten zich – vaak lachend – fotograferen.
Voor zijn series Modelstudies en Showground huurde Kooiker ‘forse’ modellen in, die in veel gevallen niet eerder waren uitgekozen. De prints van deze dikke vrouwen in meestal weinig flatteuze houdingen exposeert hij als geheel, naadloos met elkaar verbonden.
Het verzamelen en ordenen van voor hem intrigerende beelden is een interesse die Kooiker deelt met kunstenaars als Hans Peter Feldman en Richard Prince. Feldman en Prince gaat het nadrukkelijk om het combineren van beelden en die hoeven ze dan ook niet zelf te hebben gemaakt.
Over twee maanden verschijnt er weer een boek van Kooiker. In die publicatie combineert hij een selectie uit een markante serie ansichtkaarten die hij als kind verzamelde met opnamen van gedeeltelijk of geheel ontklede vrouwen voor zijn boekenkast.
• Beelden en publicaties van Kooiker op: www.paulkooiker.com