PhotoQ Bookshop: een nieuwe poging – dapper of dom?

In onderstaande opinie-bijdrage schrijft Fred Schmidt over de toekomstkansen van de PhotoQ Bookshop. Schmidt dreef van 1983 tot 1998 boekhandel De Verbeelding – met veel fotoboeken, en poëzie – in de Utrechtsestraat in Amsterdam. Uiteraard horen we graag meer meningen.

PhotoQ Bookshop

Zojuist geopend: een nieuwe fotoboekenwinkel (pardon, bookshop) in Amsterdam. Niet de eerste – eind jaren ‘70 van de vorige eeuw was een paar jaar lang in de Leidsestraat de Canon Photo Gallery Bookshop gevestigd, en in de Nes en de Jordaan zijn er kort ook winkeltjes geweest die het met de verkoop van fotoboeken hebben geprobeerd. Kunstboekhandels als Art Book, Nijhoff & Lee en Lankamp & Brinkman, allemaal verdwenen. En natuurlijk Boekhandel De Verbeelding, die precies dertig jaar geleden de deur opende, in 1983, en die precies vijftien jaar geleden, in 1998, diezelfde deur weer sloot (om vervolgens wel nog eens vijftien jaar door te gaan als uitgeverij).

Nog niemand heeft het met de verkoop van dit product lang volgehouden – ook de zelfverklaarde opvolger van De Verbeelding, Schaden.com in Keulen, bestaat sinds enige tijd alleen nog als internetwinkel (en staat daarnaast op fotobeurzen en -manifestaties).

Gelukkig is er nog enige boekenverkoop in de fotomusea, maar dat stelt helaas niet heel veel voor. Het Fotomuseum in Rotterdam heeft in ieder geval nog een soort winkel, maar nauwelijks bezoekers – in het Fotomuseum in Den Haag staan alleen wat boeken in een groot aquarium, en in FOAM worden voornamelijk boeken en catalogi bij lopende tentoonstellingen verkocht (soms wel veel). Maar de aparte winkel die FOAM laatst om de hoek in de Vijzelstraat heeft geopend staat al weer op het punt te worden gesloten.
En toch, in het sombere en sobere jaar 2013 doet iemand een nieuwe poging. Dapper, of dom?

De aanpak waar de PhotoQ Bookshop voor heeft gekozen lijkt verstandig. In een ruimte waar al een fotogalerie is gevestigd, waarmee de huur wordt gedeeld, zijn wat tafels neergezet waarop boeken liggen uitgestald. Het lijkt niet op zo’n ouderwetse boekwinkel – geen wanden met boeken, en dus geen grote investering in voorraad. De boeken die er liggen (niet erg veel overigens, als bij de opening iedereen een boek had gekocht, was de zaak in een keer leeg geweest) zijn uitsluitend van recente datum. De kersverse boekhandelaren willen alleen ‘actuele’ boeken, zelfs de nog niet zo heel oude titels van De Verbeelding passen niet in het assortiment. Ergens ook wel begrijpelijk – door de recente ontwikkelingen bij het uitgeven van fotoboeken (voornamelijk in eigen beheer) is er absoluut behoefte aan een plek waar je al die eigen producties kunt bekijken.

Toch is het vreemd dat zoiets als geschiedenis niet lijkt te bestaan. Hoe zijn we gekomen waar we nu zijn, wat ging er aan vooraf, lijkt in de huidige tijd niemand meer te interesseren. Je eigen ding doen, dat is het, de rest is niet van belang. En door niet naar het verleden te kijken kun je lekker denken dat je alles wat je doet zelf hebt bedacht en uitgevonden.

Maar juist daar zou een boekhandel een rol kunnen vervullen, een theoretisch kader verschaffen: laten zien wat er hiervoor was: van Magnum, tot Piet Zwart, tot Jacob Olie. Al die generaties bij elkaar geeft je eigen werk een plek, of misschien het inzicht dat je er nog niet helemaal bent.

Maar laten we wel zijn: die ouderwetse winkels stampvol boeken hadden uiteindelijk ook geen bestaansrecht. Eén probleem waar boekhandels vroeger veel last van hadden lijkt niet meer te bestaan. De gevreesde winkeldief gaat inmiddels de deur voorbij – in de huidige tijd is de heler voor boeken waarschijnlijk verdwenen – gelijk met de klanten overigens. Zal de PhotoQ Bookshop ook vijftien jaar blijven bestaan? Het lijkt, nu winkels het sowieso moeilijk hebben, onwaarschijnlijk. Maar je zou, voor het fotoboek, het liefst willen dat het deze keer wel lukt.

Fred Schmidt, v/h Uitgeverij & Boekhandel De Verbeelding

photoqbookshop.nl
facebook.com/photoqbookshop