Spaarnestad Photo Gallery exposeert ‘het raadselachtige beeld’

Onder de titel ‘Bizar,beelden van wonderen en waarheid’ presenteert de galerie van Spaarnestad 120 foto’s uit haar archief. De bijschriften van de foto’s zijn omgevouwen, een impliciete uitnodiging aan de kijker eerst zijn eigen verhaal te maken bij de merkwaardige foto’s in deze tentoonstelling.
De keuze is tot stand gekomen door uit iedere ladenkast van het archief één foto te selecteren. Er zijn veel sportfoto’s te zien, bijvoorbeeld van twee voetballers met samen drie benen en een historische opname van ‘De hand van God’. We zien bizarre uitvindingen en (verwijzingen naar) gruwelijke gebeurtenissen, zoals het bebloede tuniek dat aartshertog Franz Ferninand droeg toen hij werd vermoord. Verder veel dieren en een categorie beelden die je als ‘alledaagse vreemheid’ zou kunnen aanduiden.

Tijdens zijn openingstoespraak onderscheidde Rudy Kousbroek aan de hand van de definitie van het surrealisme de foto’s die hem intrigreren van de overige voor hem minder interessante beelden. De definitie, in 1924 geformuleerd door de voorman van het surrealisme André Breton luidt: ‘Een automatisme van de geest, waarmee men bedoelt in woorden of op een andere manier te achterhalen hoe het denken echt in zijn werk gaat, dus in de afwezigheid van enige voorafgaande controle van het verstand en zonder enig esthetisch of moreel voorschrift.’

Kousbroek acht deze omschrijving uitstekend van toepassing op de beste foto’s uit deze tentoonstelling: ‘Het moet een onbedoelde vreemheid zijn, niet geënsceneerd, niet met een bedoeling, maar raadselachtig op een onopzettelijke manier. Waar ik naar zoek zou ik omschrijven als het onmogelijke, iets dat niet kan, een mysterie, een geheim.’

De expositie is samengesteld door Leonard Domhof van Spaarnestad Photo, die ook alle beelden scande en liet uitprinten. Helaas, helaas mogen er volgens de statuten van het instituut geen originele foto’s worden geëxposeerd, zolang het licht nog ongefilterd de tentoonstellingruimte binnenvalt en de temperatuur en luchtvochtigheid slechts beperkt controleerbaar zijn. Men schijnt op zoek te zijn naar fondsen om de juiste apparatuur aan te kunnen schaffen, omdat ook de staf van Spaarnestad graag het originele materiaal wil tonen.

Han Schoonhoven

Bizar, beelden van wonderen en waarheid
Tot 10 september 2006
in Spaarnestad Photo Gallery
Groot Heiligland 37 in Haarlem

• Voor enige informatie en een enkel beeld zie: www. spaarnestad.pictura-dp.nl