Verslag De Donkere Kamer #5: liefde voor het stilstaande beeld

Afgelopen maandag was de laatste aflevering van de De Donkere Kamer voor de zomer. Wederom drie pitches, een presentatie door Mark Kuipers, een column van Priscilla Tienkamp, en interviews met Hans Rooseboom, Harold Strak en de afstudeerders Kees Muizelaar, Inge van Iersel en Lorelei Heyligers.
De ‘pitch’. Het is inmiddels een begrip en een gevestigd onderdeel van De Donkere Kamer. Maar omdat er naast de trouwe bezoekers van dit ‘live’ magazine toch ook steeds weer nieuwe aanwas is – waarschijnlijk aangemoedigd door de goede verhalen die er omtrent deze bijeenkomsten voor en met fotografen de ronde gaan – legt ‘master of ceremony’ Lars Boering de spelregels toch nog maar even kort uit: in drie rondes van drie minuten wordt drie zelfstandige fotografen (soms duo’s) de kans geboden om financiële steun te vragen van het publiek dat de vijf euro entree, vertaald naar vijf muntjes, naar eigen inzicht over de drie kandidaten dient te verdelen. De FotografenFederatie legt daar vervolgens nog wat extra’s bovenop. Met een goed gevulde zaal – ook op deze editie was het, ondanks de zich aankondigende zomer, weer gezellig druk – is de ‘funding’ met zo’n ‘crowd’ voor de ‘pitchers’ toch een aardige ‘business’.

Nog niet zo heel lang geleden zou men bij het horen van al die ‘catchy’ woorden op een bijeenkomst als deze waarschijnlijk nog een een beetje ongemakkelijk op de stoelen schuiven, maar onder de meeste fotografen is het besef inmiddels wel doorgedrongen dat subsidies die voorheen fris hun kant op stroomden langzamerhand opdrogen. Zeker met een continue aanwas van vers afgestudeerden geldt dat er een cumulatief aantal van hen moet vechten voor hetzelfde kabbelende beekje van traditionele fondsen. Een ‘donkere kamer’ ligt wat dat betreft weer in het verschiet voor de fotografen, zou je overdrachtelijk kunnen stellen…


Meer van Boudewijn Bollmann: www.twistedstreets.nl

Maar op deze tweemaandelijkse bijeenkomst in Pakhuis De Zwijger hoor je niemand echt zeuren wanneer ze worden aangesproken op hun culturele ondernemerschap. De Donkere Kamer is dan ook geen viering van de linkse kerk maar eerder een optimistisch samenzijn van gepassioneerde vrijheidsdenkers die op creatieve wijze proberen te overleven in het uitdragen van hun liefde voor het stilstaande beeld. Er wordt dan ook niet lacherig gedaan over de bewuste wijze waarop Mark Kuipers zich als bruidsfotograaf profileert. Wanneer hij kort en krachtig uitlegt hoe hij baat heeft bij een duidelijke scheiding tussen de bruidsreportages en zijn overige klussen luistert de zaal aandachtig en worden na afloop serieuze en inhoudelijke vragen gesteld.

Leerzaam en vermakelijk is ook het interview met Hans Rooseboom, verantwoordelijk voor de afdeling fotografie bij het Rijksmuseum. Hij blijkt geen stoffige archivaris maar een gewiekste curator van een almaar groeiende collectie internationale fotografie. Zo wist hij onlangs de notoire lastpak Joop Schafthuizen, weduwnaar van Gerard Reve, ervan te overtuigen zijn privé-archief bij het Rijks te stallen. Rooseboom is daarnaast ook expert op het gebied van ‘vroege’ Nederlandse fotografie uit de periode 1839-1889, de eerste vijftig jaar waarin door een selectief gezelschap op avontuurlijke wijze met chemicaliën werd geëxperimenteerd. Dankzij de overdracht van deze kennis kunnen huidige fotografen de fascinatie voor deze oude technieken actualiseren.

We mogen hopen dat er aandachtig is geluisterd toen Rooseboom het advies gaf niet met de blote vingers aan de chemicaliën te zitten en de handen te wassen voor het plassen, opdat vele voorgangers hun slordigheden in de ‘doka’ hebben moeten bekopen met een verschrompeld scrotum. De jongelingen in de zaal die zich ook met negentiende eeuwse druktechnieken willen vermoeien kunnen deze tip alvast in hun zak steken.

Harold Strak zal dat niet meer gebeuren. De tovenaarsleerling, die op deze avond zijn Linhoff Technica toont, doet ‘en passant’ een voorliefde voor insectenlijkjes uit de doeken. Tussen glasplaatjes geplaatst legt hij de door spinnen gevangen geleedpotigen (arthropoda) vast met zijn 4×5 inch camera. Inclusief de daarbij meekomende stof lijkt het zodanig afgebeelde om een hemellichaam in een sterrenhemel.

Kunst moet niet schreeuwen, maar doen. Dat is het credo van de door Priscilla Tienkamp uitgesproken kritische column. Hoewel zij stelt dat er wat dat betreft nog heel wat te verbeteren valt in binnen het discours van het kunstonderwijs – Tienkamp zelf oppert voor intensievere ‘coaching’ met het oog op een betere professionele houding en efficiëntere carrière planning – vallen drie voor deze avond uitgenodigde afgestudeerde academiestudenten positief op door hun pro-actieve houding.

In gesprek met co-presentator Edie Peters blijken Kees Muizelaar (HKU), Inge van Iersel (St. Joost) en Lorelei Heyligers (Rietveld) heel goed te weten waar ze mee bezig zijn en wekken daarbij niet de suggestie last te hebben van cynisme of een gebrek aan lessen in creatief ondernemerschap.

Datzelfde kan ook gezegd worden van David Galjaard, die zijn ‘pitch’ – hij wil een boek maken over het Albanese bunkerssysteem van dictator Hoxha – kracht weet bij te zetten door een gelimiteerde oplage van aan het project gerelateerde buttons te venten. Zwaar geschut maar het mocht in ieder geval baten, want Galjaard strijkt het grootste deel van de opbrengst van deze avond op (849 euro).

De andere helft van de muntjes wordt verdeeld over Chantal Heijnen (479 euro) en het duo Geisje van der Linden/Miriam Donkers (260 euro) die respectievelijk steun zoeken voor hun projecten in Somaliland en Stella Maris, een Brabants klooster waar binnenkort ruim 400 Poolse arbeidsmigranten hun heil komen zoeken. Opvallende overeenkomst van de ‘pitchers’ , naast het gedeelde ondernemerschap, is dus de bezorgdheid om de kwaliteit van onze democratie en het functioneren van de publieke ruimte. Het gaat, zoals Lorelei Heyligers het verwoordt, om het spanningveld tussen politiek en kunst en daarin staat de komende tijd nog heel wat te gebeuren.

Daarover ongetwijfeld meer op de aankomende bijeenkomst van De Donkere Kamer (DDK#6) op 5 september aanstaande.

De Donkere Kamer