Na te zijn ‘ontdekt’ door Martin Parr werd de Litouwse fotograaf Rimaldas Viksraitis in 2009 op het fotofestival in Arles beloond met de Discovery Award for New Photography. Dit jaar werd, ter gelegenheid van zijn eerste solotentoonstelling in Groot-Brittannië, een selectie uit zijn werk gebundeld in de mooie catalogus Grimaces of the Weary Village.
De cover lijkt op een doos fotopapier en de foto’s in het boek zijn afgedrukt als ‘vintage print’. Dat moet de lezer het gevoel geven een haast fysieke schat aan prints voor het eerst in handen te hebben. Dat Viksraitis in Litouwen een lange staat van dienst heeft doet hier weinig aan af.
Buiten de mooie vormgeving hebben de foto’s inhoudelijk ook veel te bieden. De lezer maakt een reis door het Litouwse platteland dat steeds vreemder van karakter wordt. Na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie zakte hier de Litouwse landbouwsector ineen. Jongeren keerden massaal het platteland de rug toe en al wat restte waren spooksteden bevolkt door de verworpenen der aarde. In deze spooksteden fotografeerde Viksraitis plattelanders, vaak onder invloed van alcohol, en veelal omringd door dieren. De doorleefde huizen zijn net stallen waarin mens en dier een symbiose vormen. Meestal in harmonie, maar soms in een ruw contrast. Enerzijds worden de dieren genadeloos over de kling gejaagd, anderzijds nemen geiten, kippen en ganzen deel aan het gezinsleven.
Van enige gêne met betrekking tot de armoede of de alcoholproblemen en het daaraan gekoppelde rariteitenkabinet lijkt geen sprake. De bewoners figureren in beschonken toestand, vaak naakt of in een obscene houding zonder zich te storen aan de aanwezige fotograaf.
Niet zelden worden Viksraitis foto’s vergeleken met Richard Billingham’s Ray’s a Laugh (2000) of Boris Mikhailov’s Case History (1999). Maar anders dan Billingham fotografeerde Viksraitis niet zijn directe familieleden. Viksraitis bezocht de desolate streek uit zijn jeugd en werd door de bewoners in hun woningen en leven toegelaten. Met een camera vastgebonden aan zijn fiets trok hij langs verschillende woningen en legde de bewoners vast. Daarin lijkt zijn werkwijze eerder op die van de in Zuid-Afrika werkende Roger Ballen ten tijde van diens publicaties Dorps (1986) en Platteland (1994). Viksraitis blijft dus een buitenstaander en anders dan Boris Mikhailov vereenzelvigt Vikskraitis zich minder met deze mensen, ook al zijn in het boek verschillende zelfportretten opgenomen.
In zijn het voorwoord schrijft Parr: ‘The resulting images, published here, are slightly insane and wonderfully surreal. They are quite compelling, and, if I spoke Lithuanian, I would love to join in the party. However, as this will never happen, Viksraitis provides us with a ring-side seat, with all the emotion, the drink and the ensuing madness. Maar zoals de discussie vaak gaat over fotografie met gelijksoortige onderwerpen, blijft het, zoals Parr terecht beschrijft, kijken vanaf een veilige afstand.
Grimaces of the Weary Village (2011)
Foto’s: Rimaldas Viksraitas
Tekst: Rimaldas Viksraitas , Martin Parr
Redactie: Martin Parr
Uitgever: White Space Gallery
80 pagina’s
20.9x9x29.7 cm
ISBN: 9780955739460
Prijs: €42,99