Aan de rand van het land

Edges, het nieuwe boek van de Belgische fotograaf Harry Gruyaert bevat vijfenveertig panorama’s van plaatsen waar zee en land samenkomen.
‘Naar zee, naar zee, naar zee, naar zee’ is de eerste regel van een in graniet gebeitelde tekst op de boulevard van Oostende. Het is de openingszin van Fernando Pessoa’s Ode aan de Zee. Harry Gruyaert deelt Pessoa’s fascinatie voor de kracht en de schoonheid van de zee en stelde een bloemlezing van zijn zeegezichten samen.

De oudste opname maakte Gruyaert in IJsland in 1970 en is gelijk ook één van mijn favoriete beelden. De grijze lucht, de inktzwarte zee met honderden wit-grijze meeuwen erop of net boven zetten onvermijdelijk het geheugen aan het werk. Het geluid, de geur en de waterkou liggen vlakbij. De jongste beelden zijn van 2007. Gruyaert fotografeerde door de jaren aan de kusten van Zuid-Korea, Mali, Marokko, Egypte, Israël, Italië, Ierland, IJsland, Frankrijk, Spanje en België.

De zee is vanuit verschillende perspectieven gefotografeerd. Beeldvullend zoals in IJsland, maar vaker als een overzicht, in context met wat er aan land te zien is. Er zijn topografische panorama’s, sommige met enkele of juist heel veel strandbezoekers. Soms betreft het pure natuuropnamen zonder menselijke aanwezigheid en in anderen ligt de nadruk op recreatieve activiteiten. In een enkel geval fotografeerde Gruyaert vanuit een gebouw met uitzicht op de zee, zoals in een kleurrijke en monumentale opname die hij in het Casino van Oostende maakte. Gruyaert is niet bang voor dreigende wolkenluchten. In veel van zijn foto’s is het niet echt ‘strandweer’.

Harry Gruyaert (Antwerpen 1941) werkte na zijn opleiding aan de Ecole du Cinéma et de Photographie in Brussel voor de Belgische televisie. Wanneer hij kon trok hij rond, vooral in Marokko, en fotografeerde. In 1976 maakte hij kennis met de kleurenfotografie van William Eggleston. Hij begon met Kodachrome-materiaal te werken en drukte af op Cibachrome en Ilfochrome. Sinds 1999 fotografeert hij digitaal, uiteraard in kleur. In 1981 trad hij toe tot het fotoagentschap Magnum. Gruyaert publiceerde een zestal boeken en exposeerde in Europa, de Verenigde Staten en Japan.

Edges is een opnieuw geëditeerde uitgave van Gruyaert’s boek Rivages uit 2003 (met zeven nieuwe beelden waaronder de omslagfoto), dat ook onder de oorspronkelijke titel opnieuw wordt uitgebracht. De band van Edges ligt aan de bovenzijde van de afbeeldingen, zodat je het boek verticaal doorbladert. Het druk- en bindwerk is fraai, de subtiele kleuren van Gruyaert komen tot hun recht. De kwaliteit van het boek en de relatief kleine oplage leidden tot een stevige verkoopprijs. Aan de ander kant: de eerste uitgave van Rivages is uitverkocht en antiquariaten vragen bijna het dubbele van de oorspronkelijke verkoopprijs.

Han Schoonhoven

Edges
fotografie: Harry Gruyaert
inleiding (in ’t Engels): Charles-Arthur Boyer
gebonden in halflinnen, liggend formaat, 38 x 26 cm
104 pagina’s, 45 foto’s in full color
uitgever (Engelse editie): Mets & Schilt
prijs: 69,90 euro

• Foto’s uit dit project zijn te zien op: www.magnumphotos.com