Voor haar project An American Index of the Hidden and Unfamiliar fotografeerde Taryn Simon locaties en personen die een verborgen bestaan leiden. Het boek bevat 70 beelden, in het Amsterdamse Foam opende gisteren een tentoonstelling met 21 grote afdrukken.
Het rook naar verf op de opening van Taryn Simon’s werk. Wanden en plafonds van de drie zalen waarin haar foto’s hangen zijn op haar verzoek intens wit geschilderd. Ook de verlichting is aangepast: de t.l.’s en spots verspreiden een krijtwit licht. Zo ontstaat een objectiverende, laboratoriumachtige omgeving, waarin de foto’s inderdaad goed gedijen.
Vier jaar werkte de Amerikaanse fotografe Taryn Simon (New York 1975) aan An American Index of the Hidden and Unfamiliar. Na een uitputtende periode die bestond uit vele telefoontjes en het versturen van talloze brieven en mailtjes, werd zij toegelaten op plaatsen die voor de gewone burger ontoegankelijk zijn, waarvan vaak geen beelden bestaan.
Het icoon van deze tentoonstelling is de ‘cryopreservation unit’, een sneeuwwitte tank waarin de diepbevroren lichamen van de moeder en de dochter van de uitvinder van deze techniek worden bewaard. Tijdens haar ‘artist talk’ op de avond voor de opening, vertelde Simon dat ze condens heeft toegevoegd aan de situatie die zij aantrof. Net als in eerdere interviews verklaarde ze dat haar foto’s vooral ‘seductive’, verleidelijk moeten zijn. De kijker moet geïntrigeerd raken door het beeld. De foto’s zijn op het eerste gezicht inderdaad vooral fraai en uiterst gedetailleerd. De tekst, waarin de feiten met wetenschappelijke precisie worden gepresenteerd, geeft het beeld extra lading.
Een vijftal eenvoudige kabels achter een lullig hekje faciliteren ruim 60 miljoen gelijktijdige telefoongesprekken tussen de Verenigde Staten en Europa. De immense ‘Death Star II’ uit Star Wars heeft in de film een diameter van 160 kilometer, de ‘prop’ is in het echt net iets meer dan meter groot. Een onschuldig uitziend flesje bevat het geisoleerde HIV-virus, voldoende om duizenden mensen te infecteren.
Taryn Simon verwierf internationale faam met haar vorige grote project The Innocents. Daarvoor fotografeerde en interviewde ze voormalige veroordeelden die na dna-onderzoek onschuldig bleken. Veel van hen hadden inmiddels tien jaar of langer gezeten. De foto’s van Simon zijn onder andere gepubliceerd in The New York Times Magazine en The New Yorker. Haar werk is door verschillende Amerikaanse, Duitse en Britse musea geëxposeerd en aangekocht.
De door Simon onthulde waarheid achter tot dan toe verborgen mythes heeft soms een ontluisterende, bijna banale kwaliteit. De prachtige witte tijgers, sterren in shows in Las Vegas en elders in de V.S., zijn producten van bewust toegepaste inteelt. Een zeer klein percentage van de tijgerjongen hebben de gewenste eigenschappen. Het overgrote deel heeft niet de juiste kleur, fysieke misvormingen en is ‘achterlijk’, evenals de hier afgebeelde ‘Kenny’.
De spanning tussen het beeld en de feitelijke inhoud in An American Index of the Hidden and Unfamiliar levert stof tot nadenken. De tentoonstelling en het prachtig uitgevoerde boek, waarin het complete project is afgedrukt, thematiseren de mogelijkheden en de grenzen van de fotografie, de ‘voorzichtigheid’ van de overheid, dubieuze organisaties en bedrijven en de menselijke behoefte aan illusies.
Han Schoonhoven
An American Index of the Hidden and Unfamiliar is tot en met 6 april 2008 te zien in Foam, Keizersgracht 609 in Amsterdam
• Informatie over Taryn Simon en haar projecten is te vinden op: www.tarynsimon.com