Afbeeldingen staan in de beleving van veel internetgebruikers tegenwoordig allemaal ‘op Google’. In werkelijkheid wordt dit materiaal slechts gevonden door zoekmachines zoals Google, terwijl de bron elders is. Zeker digitaal worden afbeeldingen, foto’s, animaties etc. op grote schaal en met gemak zonder enige verwijzing en zonder toestemming van de rechthebbende overgenomen. Wat als voor al dit gebruik betaald zou worden aan de maker van de foto’s?
Zoals uit de eerdere columns in deze rubriek wel blijkt, kan een fotograaf optreden tegen overname zonder toestemming van door hem gemaakte foto’s. Dit houdt in dat een verbod op verder gebruik kan worden gevorderd en een schadevergoeding wegens het onrechtmatig gebruik dat in het verleden heeft plaatsgevonden. Om een beeld te krijgen van de hoogte van de schadevergoeding die de rechter in verschillende situaties toekent, deze maand een kleine greep uit de uitspraken waarin een schadevergoeding is toegekend aan de fotograaf.
• Rechtbank Limburg – 27 augustus 2014
Een professionele fotograaf had zijn eigen foto’s op internet geplaatst. Een ander heeft zonder toestemming van de fotograaf twee van die foto’s voor een eigen website gebruikt.
De ander (gedaagde) betwistte niet dat de gebruikte foto’s van de fotograaf auteursrechtelijk beschermd waren of dat die fotograaf daarop rechthebbende was. Wel voerde de gedaagde aan dat de foto’s via Google te vinden waren en dat daarbij stond “voor commercieel hergebruik, inclusief aanpassing”, hetgeen volgens de gedaagde een label van Google zou zijn dat duidelijk maakt dat de foto gebruikt mag worden zonder de fotograaf daarvan op de hoogte te stellen. Gedaagde wees er ook op dat de foto’s nog steeds gemakkelijk te vinden zijn via Google en dat er geen (technische) bescherming tegen kopiëren is aangebracht op deze foto’s .
De rechtbank overweegt als volgt: “Het is een veelvoorkomend misverstand dat alles wat online staat, door iedereen gebruikt mag worden, Ook als dat er niet expliciet bij vermeld is, rust op een foto echter vaak een auteursrecht. Dat is in elk geval zo als het gaat om foto’s als de onderhavige met een eigen oorspronkelijk karakter. Daarbij maakt niet uit welke bedoeling de gebruiker bij publicatie gehad heeft en of deze zich daarbij wel of niet bewust was van het feit, dat daarmee misschien inbreuk gemaakt wordt op het auteursrecht van iemand anders. Een door een zoekmachine zoals Google daaraan gekoppeld label doet aan het vorenstaande niet af.” De rechtbank wijst voor het gebruik van deze twee foto’s op een website een schadevergoeding van € 2400 toe.
• Gerechtshof Den Bosch – 29 juli 2014
Een fotografe constateerde dat haar foto werd gebruikt in een YouTube-filmpje van twee rappers. Door de rechter in eerste aanleg (Breda) werd om procestechnische redenen het verweer van de rappers niet meegenomen en voor het genoemde gebruik zonder toestemming een schadevergoeding van € 5000 toegekend aan de fotografe. De fotografe had ook schadevergoeding wegens imagoschade gevorderd, omdat zij niet wenste dat zij en/of haar werk met deze rappers zou worden geassocieerd. Hiervoor wordt door de rechtbank echter geen schadebedrag toegekend.
In hoger beroep nam het gerechtshof Den Bosch wel het verweer van de rappers mee. Het Hof kwam toen tot het oordeel dat er wel degelijk sprake was van imagoschade voor de fotografe, door “het gebruik van de foto in een setting waarmee [zij] om haar moverende redenen niet wenste te worden geassocieerd”. Daarvoor wijst het hof een schadevergoeding van € 2500 toe. Het hof corrigeert vervolgens de door de rechtbank eerder toegekende schadevergoeding en wijst voor het gebruik gedurende 3 à 4 maanden van de foto in een YouTube-filmpje € 1000 schadevergoeding toe.
• Rechtbank Amsterdam – 24 oktober 2012
Een fotograaf constateerde dat twee van zijn foto’s, zonder zijn toestemming, door de KRO werden gebruikt in een reportage over liquidatiedossiers. De naam van de maker van de foto’s werd niet genoemd. Eén van de foto’s is gemaakt met een zelfontspanner. De rechtbank komt tot het oordeel dat beide foto’s auteursrechtelijk beschermde werken zijn en dat KRO door het gebruik dat zij daarvan heeft gemaakt onrechtmatig handelt. Er wordt een schadevergoeding van € 1800 toegekend aan de fotograaf.
Lees hier de volledige uitspraken:
http://uitspraken.rechtspraak.nl/inziendocument?id=ECLI:NL:RBAMS:2012:BY0834
http://uitspraken.rechtspraak.nl/inziendocument?id=ECLI:NL:GHSHE:2014:2524
http://uitspraken.rechtspraak.nl/inziendocument?id=ECLI:NL:RBLIM:2014:7598
—
Esther Mommers is advocaat Intellectuele Eigendomsrecht en Internetrecht bij Dirkzwager te Arnhem (afdeling IE-IT, e-mail: Mommers@dirkzwager.nl, telefoon: 026-353 83 23).