Andor von Barsy’s wereld van objecten

Jubelende persberichten zijn vaak debet aan een anticlimax wanneer het aangekondigde boek fysiek voor je ligt. Voor Andor von Barsy. Fotograaf in Rotterdam 1927-1942 dreigde hetzelfde lot. Het boekje van bescheiden formaat en overbodige vormgeving, bekoort echter wel degelijk.

De Hongaar Andor von Barsy werkte na zijn academietijd in Duitsland, een aantal jaren in Nederland waar hij als cineast en cameraman enige faam verwierf. Zo won hij in 1934 de prijs voor het beste camerawerk tijdens het filmfestival van Venetië. Dat hij ook fotografeerde was lange tijd onbekend. Tijdens de voorbereidingen van Panorama Las Palmas (een van de openingstentoonstellingen van het Nederlands Fotomuseum in 2006) kwamen zijn foto’s bovendrijven tijdens een zoektocht in de Rotterdamse gemeentearchieven. Getuige de archiefbladen die aan de binnenzijde van de voorflap zijn afgedrukt. Het Rotterdam uit de titel blijft overigens in het boek beperkt tot de havens, maar in een film als Hoogstraat (1930) laat Von Barsy ook een andere deel van de stad zien.


De beelden doen onmiskenbaar denken aan die van Cas Oorthuys, die overigens pas veel later begon met fotograferen. Waar Oorthuys ook het leven rondom en het gebruik van de havens toont, focust Von Barsy voornamelijk op de havens zelf, die op zijn foto’s als zelfstandige entiteit lijken te functioneren. Mensen spelen een bescheiden rol op de foto’s van Von Barsy. Hij toont de esthetische kant van de industrie: de houtopslag, grote kranen, brugconstructies. Daartussen is er plek voor halsbrekende toeren bij het slaan van bouten en het teren van een schroef. Geometrie en herhaling zijn een leidraad, zoals in veel fotografie binnen de stroming van de Nieuwe Zakelijkheid, maar zonder dwingend te worden. Veeleer vormen de foto’s een overzichtelijk, misschien zelfs gemoedelijk, beeld van een tijd waarin alles nog mogelijk leek.

Het gaat misschien wat ver om te spreken van een internationaal hoogtepunt, maar Von Barsy is er zeker in geslaagd om zijn verwondering in goed belichte beelden om te zetten en over te brengen op de kijker, die met nieuwe ogen naar bekende details kijkt.

De gelijknamige tentoonstelling is nog t/m 3 april 2011 te zien in het Nederlands Fotomuseum te Rotterdam.

Andor von Barsy. Fotograaf in Rotterdam 1927 – 1942
Samenstelling: Joop de Jong en Frits Gierstberg, mmv Floris Paalman
Tekst: Frits Gierstberg
Jap Sam Books, 2011
ISBN 978-94-90322-26-7

Te koop in de PhotoQ Webshop