Dinsdag 17 september is een bijzondere verjaardag voor Ata Kandó: het is haar 100-ste. De Nederlandse fotogemeenschap leeft met haar mee: tentoonstellingen, heruitgave van een boek en een al enige tijd geleden begonnen Facebook-pagina.
Vandaag stuurde het Nederlands Fotomuseum een persbericht de deur uit met onderstaande tekst:
Het Nederlands Fotomuseum feliciteert Ato Kandó (Boedapest, 1913) met haar 100ste verjaardag op dinsdag 17 september 2013. Het museum beheert de negatieven, kleurendia’s, afdrukken en documentatie van Ata Kandó en eert de fotograaf met een verhaal over haar leven en werk in de vaste presentatie De Donkere Kamer | Bijzondere verhalen uit de Nederlandse fotografie.
Ata Kandó is in Nederland vooral bekend geworden met haar foto’s van Hongaarse vluchtelingen, het fotoboek Droom in het woud en de reportages die zij in de jaren zestig maakte van de Indiaanse bevolking in Zuid Amerika. In het verhaal voor De Donkere Kamer staat Droom in het woud centraal. Digitale foto’s en boekfragmenten plaatsen dit boek in de context van haar complete oeuvre.
Samen met haar kinderen maakte Ata Kandó twee uitzonderlijke kinderfotoboeken, Droom in het woud (1957) en Kalypso en Nausikaä (2004). Ieder kwartaal toont het museum in De Donkere Kamer een nieuwe selectie afdrukken uit haar omvangrijke archief.
Na een kunstopleiding in Hongarije verbleef Ata Kandó in de jaren dertig samen met haar eerste man Gyula Kandó in Parijs. Tijdens de oorlogsjaren waren zij beiden in Hongarije actief in het verzet en vervalsten zij onder meer officiële documenten. In 1947 vertrokken zij opnieuw naar Parijs, waarna Gyula besloot terug te keren naar Hongarije. Ata bleef alleen met hun drie kinderen achter. Via haar landgenoot Robert Capa vond ze werk in de donkere kamer van het pas opgerichte fotoagentschap Magnum. Daar ontmoette zij in 1950 de 25-jarige Ed van der Elsken met wie ze vier jaar later verhuisde naar Amsterdam. Het huwelijk strandt, waarna Ata in Amsterdam bleef wonen en werken. Met een zekere regelmaat keerde ze terug naar Parijs voor modereportages bij onder andere Dior, Givenchy en Balmain.
Na de Russische inval van 1956 bood Ata hulp aan de stroom Hongaarse vluchtelingen. Samen met Violette Cornelius reisde zij naar de Oostenrijks-Hongaarse grens. Dit resulteerde in een ontroerend en door Jurriaan Schrofer prachtig vorm gegeven boekje ten bate van het Hongaarse kind waarvan in 2006 een herdruk verscheen. In 1957 realiseerde Ata het fotoboek Droom in het woud (1957) met een tekst van haar zoon Thomas. In 2004 verscheen een tweede kinderfotoboek onder de titel Kalypso en Nausikaä – naar Homerus’ Odyssee.
Vanaf 1961 is Ata Kandó actief geweest in het foto-onderwijs, met Koen Wessing en Ad van Denderen als opmerkelijke leerlingen. Daarnaast maakte zij twee reizen naar het Amazonegebied en werd mede-oprichtster van de Werkgroep Indianen Zuid-Amerika. Door de tentoonstelling en begeleidende publicatie hoopte zij uitroeiing van deze geïsoleerd levende stammen te voorkomen. Van 1979 tot 1999 woonde Ata Kandó elders in de wereld, om pas na terugkeer de fotografische erkenning te krijgen die zij verdient.
Honderdste verjaardag Ato Kandó
De verjaardag van Ata Kandó wordt gevierd met een aantal bijzondere activiteiten. In Museum Kranenburgh in Bergen (NH) is tot 27 oktober Old dreams, New dreams te zien, een tentoonstelling met werk van Ata Kandó en Hellen van Meene. Tijdens de opening op 1 september heeft Ata Kandó als eerste de door de Stichting Cultuurprijs regio Alkmaar ingestelde Oeuvreprijs ontvangen. De tentoonstelling wordt begeleid door een heruitgave van Droom in het Woud (1957). Picturae in Heiloo zet zich in voor een online monument voor het oeuvre van Ata Kandó. Met een inzamelingsactie wil Picturae haar foto’s online digitaliseren en publiceren. In een door John Gundlach gefilmd interview met de fotografe wordt een impressie gegeven van de bijzondere waarde van haar leven en werk. De film kan bekeken worden via de website van Picturae: http://picturae.com
–
De heruitgave van Droom in het woud is onder meer te koop in de PhotoQ Bookshop
Eerder op PhotoQ: PS Camera # 18: Ata Kandó – Sacha de Boer
Ata Kandó op Facebook