Sinds de start van de wereldkampioenschappen voetbal reserveert Bild verschillende pagina’s voor het katern ‘Leser-Reporter’, een deel van de krant waarvan de foto’s worden geleverd door lezers met een digitale (telefoon)-camera. In de maandagkrant van de New York Times is een artikel aan dit fenomeen gewijd.
Omdat de Duitse tabloid 500 tot 1000 euro betaald voor een geplaatste foto, is de animo onder het lezerspubliek groot: er worden nu zo’n 1000 foto’s per dag ingestuurd.
Bild volgt hiermee het voorbeeld van media als CNN en The Guardian, die al in december 2004 gebruik maakten van wat in het jargon ‘reader-generated content’ wordt genoemd. De Noorse tabloid VG en – recenter- de regionale Saarbrücker Zeitung waren de pioniers op het gebied van het mobiseren van lezers voor regelmatige ‘Leser-Reporter’-bijdragen. Bild en Blick, een Zwitserse tabloid, doen nu hetzelfde, waardoor inmiddels miljoenen lezers geconfronteerd worden met het tijdperk van ‘citizen journalism’.
‘De belangrijke gebeurtenissen van de toekomst zullen door amateurfotografen worden gedocumenteerd’, zo stelt Nicolaus Fest, lid van de hoofdredactie van Bild. ‘We wisten dat al langer, maar de technische mogelijkheden waren nog niet toereikend.’ De steeds hogere resolutie van camera-mobieltjes maakt inmiddels een allerszins aanvaardbare afdruk mogelijk. Fest verwacht dat zeer binnenkort een ‘Leser-Reporter’-foto van een belangrijk nieuwsfeit op de voorpagina zal worden afgedrukt. (Wat dat betreft liep De Telegraaf met het beeld van de vermoorde Theo van Gogh vooruit op deze voorspelling.)
‘Amateurfotografen zitten overal.’ zegt Fest ‘en dat is een interessante ontwikkeling. Of je dat met angst of hoop beziet, hangt af van je perceptie.’
De sterrenadvocaat Christian Scherz behoort tot het eerste kamp.
Hij haalt George Orwell erbij. ‘De burgers worden gestimuleerd hun medeburgers in de gaten te houden. En daar krijgen ze dan ook nog voor betaald.’ Scherz won al een zaak ten gunste van zijn cliënt, de voetballer David Odonkor. De rechter veroordeneerde Bild een foto van de plassende Odonkor uit haar archieven te halen. Scherz verwacht de nog lopende zaken van minister van buitenlandse zaken Joschka Fischer en voetballer Lukas Podolski ook te gaan winnen.
De Europese jurisprudentie over inbreuken op de privacy van (bekende) personen loopt nogal uiteen: van zeer beschermend in Frankrijk tot ‘catch as catch can’ in het Verenigd Koninkrijk. In 2004 oordeelde het European Court of Human Rights dat verschillende Duitse media ten onrechte foto’s van prinses Caroline en haar kinderen hadden geplaatst. ‘Rechters in Europa kennen dat oordeel’ vertelt Wolfgang Schulz, media-expert en directeur van het Hans Bredow Instituut van de Hamburgse universiteit. ‘Maar ik denk niet dat er al sprake is van een trend met betrekking tot bescherming van ‘celebrities’.
De advocaat Scherz spreekt van ‘berekende dagelijkse inbreuken op de privacy’, Fest verwijst naar de persvrijheid. Hij merkt daarbij op dat de bron van de foto en de omstandigheden waaronder die tot stand kwam, grondig worden gecheckt.
Scoopt, een Britse firma die amateurbeelden verhandelt, gaat met dezelfde omzichtigheid te werk. Scoopt ontvangt inmiddels bijdragen uit negentig landen en de oprichter Kyle Mcrea voorspelt dat het niet lang meer duurt totdat de belangrijke nieuwsgebeurtenissen verslagen worden door een legioen van ‘bloggers’ en amateurfotografen: ‘er het eerste bij zijn is bepalend. Dat is duizend keer meer waard dan de kwaliteit.’
Naast beelden van nieuwswaardige ongelukken en branden sturen de lezers van Bild nogal wat plaatjes van grappige verkeersborden, huisdierenportretten en nietszeggende beelden van ‘celebrities’ op. Volgens Andreas Tzortzis, de auteur van het artikel, zal het daarom nog wel wat duren tot de voorspelling van Mcrea gestalte krijgt.