Breda op tilt

‘Dat bestaat alleen in België,’ roept een vrouw. Ze wijst naar een foto, gemaakt in het volkscafé, waar onder het genot van een pint een gekookt eitje wordt gepeld. Fotograaf Jimmy Kets toont het cultureel erfgoed van België in de serie ‘Vrouwentongen en mannenpraat’ dat sinds 16 september te zien is op het festival BredaPhoto.

De uitspraak van de vrouw typeert dit Bredase festival meer dan ze waarschijnlijk zelf vermoedt. De vierde editie van BredaPhoto heeft namelijk veel met België van doen. Met het thema ‘Tilt’ heeft de organisatie dit jaar goed over de grens naar de zuiderburen gekeken en in samenwerking met het Fotomuseum Provincie Antwerpen een groot aantal Belgische fotografen naar Nederland gehaald.

Magnumfotograaf Carl de Keyzer is op meerdere plaatsen in de stad aanwezig. Het Graphic Design Museum toont het drieluik ‘Trinity’ waar de Keyzer in drie thema’s grote onderwerpen als macht en geweld aankaart. Ook is het werk van de Belgen Charlotte Lybeer, Nick Hannes, Sarah Carlier en de hierboven omschreven Jimmy Kets te zien.
Niet alleen valt de aanwas van Belgische namen op, maar bij enkele fotografen ook hun geboortejaar. BredaPhoto heeft namelijk afgelopen jaar samengewerkt met Belgische academies die het thema ‘Tilt’ opgenomen hebben in hun lesprogramma. Na een begeleidingsperiode zijn uiteindelijk veertien studenten geselecteerd, die nu onderdeel uitmaken van de ruim vijftig fotografen binnen het festival.

In het stadshart van Breda ligt het Chassépark. Om de twee jaar tovert BredaPhoto dit gebied om tot een groot buitenmuseum. Beeldmateriaal, waaronder het campagnebeeld van Denis Darzacq, hangt aan robuuste steigers en siert anderhalve maand lang het stadsaanzicht. Het valt geen man op dat het steigerformaat, ten opzichte van 2008, aan recessie onderhevig is geweest. Doet er ook niet toe, want de impact blijft groot en dat is op de eerste zondagmiddag na de opening te merken aan de drukte. Met grote belangstelling bekijkt het publiek de expositie. Bezoekers dwalen door het surrealistische Tilt-park, toevallige passanten stappen spontaan van de fiets, kinderen hangen in de steigers, een enkeling bekijkt het werk vanaf de scooter en met regelmaat zie je mensen voor de foto’s door de knieën zakken … al is dat waarschijnlijk om de laaghangende tekstbordjes te lezen.

De toegankelijkheid van het festival is laagdrempelig. Dit geldt niet alleen voor het buitenmuseum, maar ook voor de binnenlocaties. Het besluit van het Breda’s Museum om geen entreeprijs te heffen draagt bij aan het open karakter en maakt BredaPhoto tot een bijna gratis festival. Maar toegangsprijs of niet, alleen al voor de serie ‘Pipe dreams’ van de Azerbeidzjaanse fotograaf Rena Effendi is een bezoek aan het Breda’s Museum de moeite waard. Effendi volgt de 1700 kilometer lange pijplijn die door Azerbeidzjan, Georgië en Turkije loopt en die de Kaspische Zee en de Middellandse Zee met elkaar verbindt. In klassieke zwart-wit foto’s toont Effendi niet de leidingen zelf maar wel de gevolgen voor de lokale bevolking. Onder hun huizen door stroomt dagelijks voor tientallen miljoenen dollars aan olie, maar de huizen zelf kunnen niet verwarmd worden door een gebrek aan gas. Effendi toont dit rauwe leven met veel sociale betrokkenheid en de serie doet esthetisch aan. Deze schoonheid lijkt nog extra versterkt door de korrels in het fotopapier, dat inmiddels in de huidige pixelwereld een zeldzaamheid is.

Maar dat knippen en plakken met pixels ook interessante beelden oplevert,v bewijst Jasper de Meester in de serie ‘Compositions’. Gestructureerd monteert hij satellietbeelden van huizen aan elkaar. Door de straten weg te laten werpt hij een visionaire en tegelijkertijd benauwende blik op de bevolkingsgroei.

Ook het werk van Stefan Canham en Rufina Wu trekt de aandacht. ‘Portraits From Above’ gaat over het ruimtegebrek van de stad Hongkong. Met architectonische tekeningen, interieur- en exterieuropnamen van bouwsels boven op daken van flatgebouwen, toont het duo de nieuwe informele laag in de skyline van Hongkong.

Niet alle inspiratie in BredaPhoto komt van ver, want de stad kent binnen haar grenzen ook veelzijdigheid. Neem bijvoorbeeld de innovatieve buitenexpositie van KOP. De expositie bestaat uit codes, die je scant met een smartphone en op je telefoon omgezet worden in beelden. Daarnaast organiseert het festival ook nog kinder- en jongerenprojecten, een amateur weekend, een openstudio-route met ‘het Beste van Breda’, diverse lezingen, boeksigneersessies in de grote boekwinkel; kortom, BredaPhoto lijkt zelf op tilt te slaan. Gelukkig is er ook ruimte voor bezinning. Midden in het kloppend hart van het festival, voor de deur van de Stadsgalerij, staat de nieuwste toevoeging aan het festival: de Koffie-caravan. Voor één euro wordt een vers bakje leut geserveerd door twee enthousiaste verkoopsters, die ook de overheerlijke koekjes, cakejes en tosti’s doordrenken met Brabantse gemoedelijkheid en dat… ‘Dat bestaat alleen in Breda.’

BredaPhoto