Jarenlang verbleef de Bulgaarse Hristina Tasheva illegaal in Nederland. Ze hield zich in leven door huizen schoon te maken. De foto’s die ze tijdens haar werk begon te maken, gaven haar een identiteit.
Tussen haar aankomst in Nederland in 2001 en de toetreding van Bulgarije tot de Europese Gemeenschap in 2007, werkte Tasheva zes dagen per week als schoonmaakster. Het was de bedoeling dat het werk tijdelijk zou zijn; uiteindelijk heeft ze het zes jaar gedaan. Tasheva was in Bulgarije opgeleid als landbouweconoom, maar vond als zovele van haar landgenoten geen baan.
Om haar geest, haar creativiteit tijdens het poetsen te prikkelen, begon ze de interieurs van de huizen te fotografen. Soms om de lichtval in de ruimte vast te leggen, soms om een bijzonder stilleven in beeld te brengen, soms om zichzelf in haar werkomgeving te portretteren.
Suzanne Raes, één van haar werkgeefsters, is documentairemaakster. Zij maakte een vijftig minuten durende film over het isolement van Tasheva en de manier waarop zij ermee omging. Tasheva heeft door de jaren alle opdrachtbriefjes verzameld die ze aan het begin van haar werkdag vond. In de film vertelt ze dat ze uit balorigheid, gewoon om eens wat anders terug te schrijven, de vraag hoe het met haar ging af en toe met een zinsnede als ‘nou, eigenlijk niet zo goed’ beantwoordde.
De film werd vorige week in NRC Handelsblad besproken en uitgezonden door het IKON. Op internet is het poëtische, melancholieke portret van Tasheva nog te zien. Het staat symbool voor de situatie van talloze illegale werkers in Nederland, die zichzelf in de schaduw van onze samenleving staande proberen te houden.
Door de Europese politiek hoort Tasheva er nu bij. Haar leven is ingrijpend veranderd. Ze is zichtbaar geworden, ondermeer door haar foto’s voor de website Art2Stay die Suzanne Raes samen met Loes de Vos heeft gelanceerd voor ‘kunstenaars zonder verblijfsvergunning, voor hun kunst en hun verhaal’. Daarnaast werkt ze samen met de kunstenares Yuki Onishi aan een serie over Japan.
• Bekijk de documentaire via Uitzending Gemist. De titel van de film luidt ‘De huizen van Hristina’.
• De ‘interieurserie’ is te zien onder het kopje ‘a better life or an attempt at psychological therapy’ op: www.hristinatasheva.com
• Het artikel van Joyce Roodnat is te vinden in: www.nrc.nl