Wie het Nederlands landschap wil leren kennen moet van de snelweg af, de rijksstraatwegen op, de tweebaanswegen waar je niet harder mag dan 80 km per uur. Die stelling huldigt fotograaf Werry Crone. Van hem verscheen een week geleden het boek ‘Hollandse Haltes – Van Hongerige Wolf tot Biggekerke’, dat een blik op Nederland biedt met de bushalte als rode draad. Naast 140 foto’s staan er zeventien columns en een inleiding van Martin Bril in. De uitgave is van HannaBoek, van Roel Rozenburg.
• Bekijk 8 foto’s: Sllideshow
In een uitgebreide toelichting beschrijft Crone, staffotograaf van Trouw en eerder maker van boeken als In dienst van het koninkrijk en In dienst van de krant het idee achter het boek:
Idee
Iemand die kennis wil maken met het Hollands landschap moet de autosnelweg mijden. Neem de ouderwetse rijksstraatweg: van Utrecht naar Amsterdam, van Harderwijk naar Zwolle, van Venlo naar Roermond en verder.
De tachtig kilometer wegen, de tweebaans wegen.
Het zijn niet alleen de steden, maar ook de dorpen die zich op een natuurlijke wijze al eeuwenlang met elkaar verbonden weten.
Er gaat een wereld voor je open.
Het Nederlands landschap is interessant waar het er niet zo boven op ligt. Zo schijnt het. We moeten er ook niet al te groots voor adverteren en bezoekers willen werven.
‘Doe maar gewoon dan doe je al gek genoeg’, sprak Cees Buddingh’ ooit.
Tegelijkertijd is de toegankelijkheid bewonderenswaardig uitnodigend.
Met de fiets (2x) op het autorek, met de trein, maar bovenal met de streekbus, kun je echt overal en altijd het land ontdekken.
Van Hongerige Wolf tot Biggekerke. Het is de literaire vertaling van een vervoerssysteem dat het landschap, de streek, optimaal toegankelijk maakt.
Daar gaat dit project over.
Leitmotiv is de streekbushalte in het landschap.
Het Nederlands landschap dat zich niet op een enkel moment laat vangen.
We volgen de seizoenen. Winter, lente, zomer en herfst, want dan komen de vele beelden van een streek aan het licht.
We zijn niet uit op mooie plaatjes die de zoveelste kalender zouden kunnen sieren. Hoewel we dondersgoed weten hoe een boeiende foto er uit moet zien.
Vanaf de A2, A12, A4 of welke snelweg dan ook is het steeds minder gemakkelijk om het Hollands landschap te ontwaren.
En staan we dan in de file en hebben we tijd om om ons heen te kijken, dan ontnemen corridors van bebouwing ons meer en meer het zicht op de omgeving. Geluidswallen in velerlei schakeringen, bedrijventerreinen die zich van de ene stad naar de andere lijken aaneen te rijgen.
Verlaat de snelweg A28 bij Harderwijk-Noord en passeer Frankrijk(!) Hierden en Hulshorst en ga richting Elburg en Oldebroek.
Passeer Tegelen richting Belfeld.
Kies de parallelle route van de A2 nabij Maarssen en zie de landgoederen en buitenplaatsen langs de Vecht. Enzovoorts.
We volgen de route en de dienstregeling van de streekbus, die zijn haltes overal in het landschap heeft.
Enerzijds de eenzame paal met een aanduiding van de naam van de halteplaats en het nummer van de lijn – met achter plexiglas de tijdstippen waarop de bus kan worden verwacht.
Halte Oudmirdum, Zwembad, Boerderij Muis, Willem Dreeslaan, Station NS en natuurlijk Brink.
Anderzijds mooie hokjes (abri’s) die bescherming bieden tegen weer en wind met twee (niet meer en niet minder) zitplaatsen.
Gele hokjes, rode hokjes, witte hokjes; zelfs een roze hokje nabij Drimmelen. Een verweerd huisje in Bellingwolde met de letters ADO – de G heeft de tijd niet overleefd. Maar wel een monument!
Een stoepje er omheen en fietsenstandaards voor de vaste gebruiker.
Een prullenbak ontbreekt zelden.
Het zijn de plekken die markeren waar mensen vertrekken en aankomen. Dagelijks op weg naar school en kantoor en terug naar huis, of zo maar af en toe op een vrije dag aanleggen.
De plekken waar het afscheid zwaar valt omdat het onvermijdelijk volgt, maar ook een ontmoeting en een hereniging voor emotie zorgen – al houdt men zich graag een beetje in, in het openbaar.
De bus is nog net in beeld of komt er juist aan.
Een heus busstation waar diverse lijnen samenkomen en de chauffeur even een collega spreekt. De afvalbak wordt geleegd. De reclame-uitingen gewisseld en de ruiten gezeemd.
Maar we gaan verder: rondom de halte kunnen zich ook aardige situaties voordoen. Daar wordt het zicht immers niet belemmerd door geluidswallen of eentonige bedrijfsgebouwen.
Wandelaars eten een boterhammetje. Een boom wordt gesnoeid, buurman maait het gras, paarden volgen elkaar naar de andere kant van de wei.
De sneeuw dekt het landschap af. De hei staat er kleurig bij. Schuimkoppen op het water.
Merkwaardige huizen, een flatgebouw met de Nederlandse vlag. Mensen met oranje petjes en sjaals: een ogenblik later rijdt daar op eens de Koninklijke bus door het beeld.
—
Hollandse haltes
Van Hongerige Wolf tot Biggekerke
Foto’s: Werry Crone
Tekst: Martin Bril
Uitgeverij: HannaBoek (Roel Rozenburg) Den Haag
ISBN: 978-90-76915-22-7
Omvang: 160 pagina, 30×23 cm. oblong; 140 foto’s in fc.
Winkelprijs: 27,50 euro.