Een ontdekking in het archief van The Birmingham News (Alabama, V.S.) leidde tot een publicatie en een expositie van verloren gewaande foto’s over de burgerrechtenbeweging in de zestiger jaren, zo meldde afgelopen zondag Al.com, een website met nieuws over Alabama.
De toenmalige staffotograaf Tom Self herinnerde zich bepaalde situaties nog heel goed. Self, voor zijn pensionering werkend voor The Birmingham News, fotografeerde op 13 september 1963 de gevolgen van een bomaanslag op een Baptistenkerk. Hij wist ook nog waarom sommige beelden toen niet gepubliceerd zijn. Direct na de aanslag, waarbij vier kinderen omkwamen, fotografeerde hij een groot glas-in-loodraam dat grotendeels intact was gebleven. De bom had alleen het gezicht van Jezus uit het tafereel geblazen.
Honderden foto’s uit die periode zijn vergeten of verloren gegaan. De papieren editie van The Birmingham News van afgelopen zondag publiceerde – in sommige gevallen voor het eerst – een serie foto’s in een acht pagina’s groot speciaal katern: ‘Unseen. Unforgotten.’
De selectie was gebaseerd op een onderzoek van Alexander Cohn, student aan de universiteit van Missouri. Tijdens een stage bij de krant vond Cohn vijfduizend beelden uit de periode 1950 tot 1965. Bij verdere bestudering van tweeduizend opnamen bleek het merendeel nooit gepubliceerd.
Achteraf blijkt het niet publiceren van foto’s, van met name rassenrellen, beleid van de krant te zijn geweest. De beelden waren voor veel inwoners van Birmingham, waaronder de bestuurders, te pijnlijk om te zien. Nieuws over gewelddadigheden in hun stad bracht hen in ernstige verlegenheid.
In een speciale editie van The Birmingham News uit 1988, waarin het honderdjarig bestaan werd gevierd, blikte de krant terug op hun verslaggeving in de tijd van de burgerrechtenbeweging: ‘Het verhaal rond de berichtgeving over de rassenverhoudingen in de zestiger jaren wordt soms gekenmerkt door fouten en grote verlegenheid, maar in een groter geheel door groeiende empathie en acceptatie.’
Het nieuws over de rassenrellen werd het eerst gebracht door journalisten van buiten de staat Alabama. Een reportage van de New York Times-journalist Harrison Salibury gepubliceerd op 12 april 1960, ‘Angst en haat houden Birmingham in de greep’, confronteerde The Birmingham News en de complete witte bevolking met de realiteit van het conflict tussen de rassen.
‘De hoofdredactie dacht dat het snel voorbij zou zijn, wanneer de krant er geen aandacht aan besteedde’, stelde de gepensioneerde staffotograaf Ed Jones.
‘Maar Associated Press bleef maar om foto’s vragen. En de krant vertraagde de verspreiding van onze beelden, waardoor zij zelf fotografen stuurden. AP verspreidde die beelden natuurlijk wel en de berichtgeving groeide met de dag.’
Andere fotografen die Cohn ten behoeve van zijn onderzoek interviewde, vertelden over het gevaar voor de fotograferende en schrijvende pers, die tijdens de rellen zijn bedreigd, met stenen bekogeld en beschoten.
Robert Adams, die vijfenveertig jaar bij de krant in dienst was, vond dat hij en zijn collega’s zonder vooroordeel fotografeerden: ‘Wij werkten zonder vooringenomenheid. Ik deed gewoon verslag van wat ik zag toen ik er tussen stond.’
Catherine Burks Brooks, die op één van de foto’s staat, was als voormalig groepslid van de ‘Freedom Riders’ actief betrokken bij de burgerrechtenstrijd. Zij toonde zich zeer verheugd dat de beelden eindelijk teruggevonden zijn.
• Vijf fotoseries uit de beschreven periode bij : www.al.com