Cruijff verliest ook in hoger beroep zaak om portretrecht

Ook in hoger beroep is Johan Cruijff er niet in geslaagd om fotograaf Guus de Jong en uitgeverij Tirion te verbieden het boek Johan Cruijff de Ajacied te publiceren. Het gerechthof in Amsterdam heeft vandaag arrest gewezen en daarin het eerdere vonnis van de rechtbank bekrachtigd. Cruijff heeft volgens het hof onterecht een beroep gedaan op bescherming van zijn privacy en portretrecht.
Johan Cruijff de Ajacied, samengesteld door De Jong en sportjournalist Jaap Visser, verscheen eind 2003 in de handel. Na een door Cruijff en de Supportersvereniging Ajax aangespannen kort geding is het boek enige tijd uit de verkoop geweest. In september mocht het boek wel weer worden verkocht, ndadat de rechtbank in Utrecht in een bodemprocedure de vorderingen van Cruiijff en de supportersvereniging alsnog afwees. Sinds 2008 is het boek uitvoerkocht en niet meer leverbaar.

In het hoger beroep speelden vooral de vorderingen van Cruijff een rol op het punt van recht op privacy en zijn portretrecht, alsmede Cruijffs ‘naamrecht’ (dat laatste is door het hof niet echt serieus genomen).

Volgens het hof zijn de foto’s in het boek grotendeels gemaakt op plekken die voor het publiek toegankelijk zijn (voetbalwedstrijden) en betreffen deze niet de persoonlijke levenssfeer van de voormalige stervoetballer en trainer. De geselecteerde foto’s zijn ook niet diffamerend (lasterlijk), aldus het hof.

Cruijff zou het liefst hebben dat hij over ‘zeffbeschikkingsrecht’ beschikt wat foto’s aangaat: pubicatie mag alleen als de daarop afgebeelde persoon toestemming geeft. Het hof bevestigt ook hier het eerdere vonnis van de rechtbank dat dit de vrijheid te zeer zou belemmeren ‘om door middel van foto’s inlichtingen of denkbeelden te ontvangen of te verstrekken’.

Het hof vindt ook dat Guus de Jongs boek geen simpele compilatie van foto’s is, maar vergelijkbaar met een biografie: ‘Dat het verhaal in feite door foto’s wordt ‘verteld’ en de tekst in het boek een ondergeschikte rol speelt leidt niet tot een ander oordeel,’ aldus het hof.

Cruijff vindt dat De Jong en Tirion proberen over de rug van de ex-voetballer geld te verdienen. Hij beroept zich op een exclusief exploitatierecht. Het hof: ‘Daarmee worden de rechten van de auteur van de foto’s, zonder wiensd eigen creatieve prestatie de foto’s überhaupt niet zouden hebben bestaan, miskend: her portretrecht moet in dit verband in beginsel worden gezien als een beperking van de uit het auteursrecht voortvloeiende exploitatierechten van de maker van het portret met het ook op redelijke belangen van de geportretteerde.’

Over de verzilverbare populariteit van Cruijff overweegt het hof dat de uitgever heeft erkend dat dit bestaat door de voormalige voetballer en trainer een aan de verkoopcijfers van het boek gerelateerde vergoeding heeft aangeboden. Cruijff nam dat bod niet aan. Het hof: ‘Dat dit niet aanvaarde aanbod in de omstandigheden niet redelijk was wordt door Cruijff niet voldoende toegelicht, zodat Cruijff hieraan evenmin een argument ontleent om tegen de publicatie van het fotoboek op te komen.’

Lees het arrest van het Gerechtshof Amsterdam (pdf, 5,4 MB)

Eerder op PhotoQ voer deze zaak: Krantenfoto’s Cruijff vallen niet onder portretrecht

Vorig jaar speelde nog een heel andere zaak rond een foto die Guus de Jong van Cruijff maakte. Advocaat Joost Becker schreef hierover in zijn column op PhotoQ: Bijsnijden ‘handjes van Cruijff’ verboden, 1000 euro schadevergoeding