Begin deze maand bericht NRC dat de camera van beroepsfotograaf David Slater in de Indonesische jungle door een makaak is gestolen. Deze nam, gefascineerd door de flitser, honderden foto’s. Even later houden de apen het voor gezien. Het toestel – inmiddels vol met foto’s – wordt door Slater ongeschonden teruggevonden. Bij wie rusten de auteursrechten? Bij de aap of bij Slater?
De auteur van het NRC artikel (Kist) geeft al het juiste antwoord naar Nederlands recht. De foto’s zijn rechtenvrij. De foto’s zijn gemaakt door een dier. Het dier is geen rechtssubject, zoals de mens, waarbij auteursrechten kunnen rusten. De makaak kan dus per definitie geen auteursrechthebbende zijn op de foto’s, want het dier is geen drager van rechten (of plichten). Ook genieten dieren geen bescherming van rechten. Daar komt bij dat de Hoge Raad in de zaak over de Endstra-tapes heeft geoordeeld dat er alleen auteursrecht bestaat op vormen als resultaat van ‘scheppende menselijke arbeid (…) van de menselijke geest.’ (mijn curs.)
De foto’s zijn ook niet gemaakt door fotograaf Slater zelf. Slater kan naar Nederlands recht dus geen auteursrechten doen gelden op de foto’s. Omdat de makaak geen rechtssubject is, kunnen ook geen auteursrechten op de foto’s aan Slater worden overgedragen.
Toch denkt Caters News Agency (waarbij Slater is aangesloten) dat zij de auteursrechten op de foto’s hebben, aangezien op enkele foto’s een copyright notice van dat bedrijf aangebracht is. Sterker nog, zij verzocht het blog TechDirt om de foto’s te verwijderen. Echter, de foto’s zijn vrij van auteursrechten en vallen daarom in het publieke domein. De foto’s mogen door eenieder gebruikt worden. Een kansloze claim dus, of liever: een apenstreek!
IE-Forum.nl: The artist behind it
Zie ook bericht op PhotoQ: Een aap kan fotograferen
—
Joost Becker is advocaat Intellectuele Eigendomsrecht en Internetrecht bij Dirkzwager te Arnhem (afdeling IE-IT, e-mail: becker@dirkzwager.nl, telefoon: 026-353 83 77).