Het beloofde een speciale aflevering te worden van De Donkere Kamer. Een avond van nostalgie en vergezichten. Een afscheid verpakt in een viering. En dat werd het!
Tweeëntwintig keer. Zo vaak stonden Lars Boering en Edie Peters in Pakhuis de Zwijger samen op het podium, als duo-presentatoren van het ‘live magazine’ over fotografie waarvan ze de afgelopen jaren het bepalende gezicht zijn geworden. Dat wil zeggen, als we de uitzonderlijke rolverdeling van deze avond meerekenen.
Boering heeft het eindelijk voor elkaar gekregen: er is een nieuwe branchevereniging voor fotografen. Maar de zo gewenste en noodzakelijke geachte fusie was nog niet rond of hij neemt al afscheid van DuPho (een samentrekking van de woorden Dutch en Photographers). Met pijn in het hart maar ook met reden: hij is nu de nieuwe directeur van World Press Photo. Arda Gerkens, de voorzitter van DuPho, geeft aan dat dit moet worden beschouwd als een persoonlijk promotie en uiteindelijk ook als een erkenning voor de organisatie die hij nu achter zich laat. Zijn collega’s bij DuPho zullen hem dan ook vervuld met trots uitzwaaien.
Met die transfer geeft Boering ook noodgedwongen zijn rol op als ‘master of ceremony’ van De Donkere Kamer, maar deze avond zal hij toch nog geregeld het podium betreden – al was het maar om nog één keer het principe van de ‘pitch’ en de verdeling van de muntjes (van 5 naar 7) uit te leggen.
De eerste pitch is van Gea Schenk. Tweelingen zijn op zichzelf al uitzonderlijk maar Schenk volgt wel een heel bijzonder stel eeneiige broers. Poppo en Engel zijn al 87 jaar onafscheidelijk, zelfs nadat ze op zeer hoge leeftijd gedwongen werden hun zo geliefde boerderij te verlaten en samen een aanleunwoning te betrekken. Ze wil daar graag een boek over publiceren.
Ter intermezzo van dit vaste programma-onderdeel legt de reclamefotograaf Marcel Christ in een vraaggesprek met Edie Peters uit hoe hij zijn ‘niche’ gevonden heeft: de verhevigde sensatie van het stilstaande beeld. Alles gaat om timing in deze vorm van ‘speed’ fotografie, waarbij het vaak aankomt op een tienduizendste van een seconde! Hoewel Christ inmiddels ook actief in de weer is met bewegend beeld heeft dat zijn fascinatie voor het ultieme fragment geenszins beschadigd. De stilstaande foto blijft toch altijd z’n eerste liefde.
Hillie de Rooij is de tweede pitcher. Zij doet een gooi naar de muntjes voor haar onderzoek naar onze Europese manier van kijken en dan specifiek naar onze verbeelding van het continent Afrika. Zij reisde van Noord- naar Zuid-Europa en weer terug om de stereotypen die daarover bestaan op speelse wijze te verbeelden. Het project dat daaruit volgt, Myopia, hoopt ze uiteindelijk in boekvorm te kunnen publiceren.
De hang naar ouderwetse documentaire fotografie zoals door interviewer Peters uitgedragen wordt flink op de proef gesteld wanneer ‘aanstormende’ fotografe Alice Wielinga zich op het podium begeeft. De meeste bekendheid geniet ze momenteel dankzij haar reis door Noord-Korea. Begeleid door haar vader, die zich vooral nuttig maakte als afleider van de controlediensten – opdat Alice ongestoord aldaar haar project kon aanvangen. De foto’s die ze ter plaatse heeft gemaakt werden gemixed met Noord-Koreaanse propaganda om zo het contrast tussen de ‘officiële’ werkelijkheid en haar eigen realiteit aan te geven. Hoe ze dat allemaal voor elkaar heeft gekregen? Met een ‘open mind’.
De laatste pitcher die vervolgens in drie minuten uit de doeken mag doen waarom hij steun van het publiek zoekt is de Italiaan Valerio Vincenzo. Hij documenteerde langs de interne grenzen van de Schengen-landen de subtiele nationale eigenaardigheden binnen het concept ‘Europa’ en is daarover hoopvol en positief.
Na de pauze – altijd een moment van reünie (de beste wensen nog, overigens!) en nieuwe ontmoetingen – wordt de winnaar van de Pf Portfolio-prijs bekend gemaakt. Gefeliciteerd, Carla Kogelman! En dan ook nog even een flitsbezoekje van presentator Wilfried de Jong die kond doet van een nieuw seizoen Studio de Jong (vanaf 29 januari, 8 afleveringen, wekelijks op donderdag 20:25 uur ‘live’ vanaf het Westergasterrein in Amsterdam). Een extra ‘pitch’, daar leek het nog het meeste op.
‘Hallo Erwin’, begint de conservator/curator van het Haags Fotomuseum. ‘Hallo Wim.’ De twee zijn geen onbekenden van elkaar. Verre van, zelfs. De eerste kennismaking tussen Erwin Olaf en Wim van Sinderen is van alweer van een aantal decennia terug en nog niet zo lang geleden was er een mooie overzichtstentoonstelling in Den Haag. Zeer recentelijk werkten de twee nog samen aan een tentoonstelling in Debrecen, de tweede stad van Hongarije (Olaf, op zijn bekende plagerige toon richting Van Sinderen: “ik heb altijd een tentoonstelling in de tweede stad van een land.”).
Het onderonsje krijgt een wat meer journalistieke inslag wanneer het gaat over de motivaties van Erwin Olaf. Over zijn gezondheid praat hij naar zijn gevoel al teveel de laatste tijd, dus liever vertelt hij over het moment dat hij werd uitgedaagd ‘protestantser’ te denken, waardoor zijn werk tegelijkertijd soberder werd en aan complexiteit kon winnen. Zeker ook omdat z’n artistieke leven de laatste jaren is uitgegroeid tot meer dan uitsluitend fotograaf-zijn. Dat komt tot uitdrukking in Olafs meest recente werk Waiting,
De in zijn ogen soms beperkte kwaliteiten van ‘sec’ fotografie wordt tegenwoordig ondervangen door ook te filmen. Daarnaast bouwt Olaf installaties om een extra dimensie mee te kunnen geven aan zijn toch al zo gelaagde oeuvre. Wat dat betreft is Waiting, dat voornamelijk handelt over de pijnlijke variant van het wachten, exemplarisch: Olaf beeldt een aantal gefingeerde situaties uit van vrouwen die hun blind date opwachten. Een geduldig publiek kan alle fases van de subtiel veranderende gemoedstoestand meemaken door te blijven kijken naar de ‘bewegende foto’. Vanaf 21 februari bij zijn galerie Flatland in Amsterdam.
Tot feestelijk besluit van de avond is er nog een toegift van Lars Boering, die een korte terugblik geeft op de afgelopen jaren waarin hij directeur was van de Fotografenfederatie. Hij roemt Erwin Olaf om zijn professionele visie – fotografie is ook een ambacht en daar is niets mis mee – en voor het feit dat hij als een van de weinigen nog vast personeel in dienst heeft. Wat in de ogen van Boering zelf het meest noodzakelijk werd geacht, is inmiddels ruimschoots bekend: een wirwar aan vertegenwoordigende clubjes onder hetzelfde dak krijgen. DuPho is het meest memorabele afscheidskado dat hij zichzelf kon schenken en daarmee kan hij nu in vertrouwen het stokje overhandigen aan zijn waarschijnlijk zeer binnenkort bekend te maken opvolger (m/v).
Uitslag van de ‘pitch’:
Gea Schenk : 375 euro
Hillie de Rooij: 580 euro
Valerio Vincenzo: 772 euro
—