Het jaar 2008 zal onder meer het jaar worden van Marcel van der Vlugt. Hij is al lang een van de meest succesvolle en creatieve reclame-fotografen van Nederland, en is bezig de komende tijd nog een paar flinke stappen vooruit te zetten, mede om ook als kunstenaar serieus genomen te worden.
In november 2007 is in Parijs (Institut Neerlandais) en in Amsterdam (Stadsarchief / de Bazel) zijn eerste monografie gepresenteerd, Beauty and other Secrets. Volgend jaar komen daar nog twee boeken bij en een grote tentoonstelling in de Kunsthal in Rotterdam.
Beauty and other secrets is een overzicht dat laat zien waartoe Van der Vlugt in staat is. Hij is niet alleen meesterlijk als fotograaf, hij behoort tot de selecte groep mensen die onze ‘woordenschat’ aan beelden verruimt.
Het boek begint met een paar beelden waarbij ogen een rol spelen, maar we komen al naar een paar bladzijden op het speelveld van Van der Vlugt: zijn eigen erotische omniversum. We zien een model met ontbloot bovenlijf met daarnaast een bloem waarvan de vorm verwijst naar een lichaamsdeel dat niet op genoemde foto is te zien. Daarna volgt een hand met een groot zwaard dat de minirok van een model bezig is omhoog te duwen. Van der Vlugt in charge.
In de opbouw van het boek wisselen double spread foto’s af met twee naast elkaar geplaatste beelden die apart boeiend zijn, en die samen weer een extra verhaal vertellen. Het derden-effect zoals we dat uit de lesboekjes kennen. Dat klinkt droog, maar met de volstrekt eigen kijk van Van der Vlugt en de humor die altijd wel op de loer ligt, werkt het vaak goed.
Bij het doornemen van Beauty and other Secrets kan een verwijzing naar Helmut Newton en diens generatie-genoten niet uitblijven. Van der Vlugts erotiek is niet alleen vaak humoristisch, maar met regelmaat ook brutaal. En binnen de eerste twintig foto’s zien we ook al een beeld van een Newton-esk Hollywood-zwembad waarnaast een model op zwarte stiletto-hakken poseert, borsten fier vooruit. Achter haar een smalle metershoog opstekende cypres.
Maar laat duidelijk zijn dat Van der Vlugt met deze verwijzing niet blijft steken in de erotische wereld van de twintigste eeuw. Hij schept een eigen wereld die onze manier waarop we schoonheid aanschouwen een flinke eind vooruit duwt. Niet altijd vanzelfsprekend, wel altijd bijzonder en vaak ook leuk.
Met dergelijk termen moet de recensent oppasen. In een van de spaarzame tekstbijdragen behandelt Van der Vlugt drie bijvoeglijke naamwoorden die zijn werk ten deel vallen en hij ‘vertaalt’ ze naar wat er eigenlijk mee wordt bedoeld:
– ‘interessant’ zeggen mensen die je foto’s eigenlijk slecht vinden;
– ‘heel sterk’ zeggen mensen als ze de beelden niet helemaal begrijpen;
– en als ze ‘echt mooi’ zeggen, dan weet je dat je een klassieker hebt.
Van der Vlugts werk is intussen zo uitgebreid dat er interessant overzicht gemaakt kon worden, waarbij verschillende series die hij de voorbije jaren maakte goed met elkaar kunnen communiceren. Modellen wier gezicht met etenswaren zijn bekleed wisselen intuïtief af met min of meer klassieke mode-foto’s. Sferische indrukken uit het plaatsje Beauty in Kentucky gaan over in een speelse serie over plastische chirurgie waarbij modellen geheel in theatraal verband zijn gewikkeld, soms met borsten van een strakheid die we eigenlijk alleen uit de fantasie van striptekenaars kennen.
Het boek eindigt met een zelfportret van Van der Vlugt: een vinger met een nieuw aangroeiende nagel die het oude exemplaar langzaam wegduwt. Grappig en pijnlijk. Spelen tussen twee uitersten.
Edie Peters
Marcel van der Vlugt
Beauty and other Secrets
132 pagina’s met 86 kleurenfoto’s
24,5 x 31 cm
hardcover
ISBN 978 90 89100 10 8
49,50 euro
PS:
Het boek is uitgegeven door d’jonge Hond, die in de loop van 2007 van start is gegaan. Het is een onderdeel van drukkerij Flevodruk in Harderwijk en wordt geleid door Hans van de Willige. De uitgeverij richt zich op ontwerp, beeldende kunst, mode, fotografie, strips, muziek, dans en whisky, aldus Van de Willige in de inleiding van de voorjaarsbrochure.