Dolf Toussaint (92) overleden

Vorige week dinsdag, 13 juni, is Dolf Toussaint overleden, fotograaf die bekend werd met het vastleggen van het dagelijks leven in Amsterdam, parlementaire fotografie en reizen naar het buitenland. Dat melden het Stadsarchief Amsterdam en het Nationaal Archief. Beide instellingen beheren delen van het archief van Toussaint, respectievelijk zijn Amsterdamse en zijn politieke fotografie.

Twee vrouwen op de Dam voor het Koninklijk Paleis, 1971-1972 © Dolf Toussaint / Stadsarchief Amsterdam

De necrologie van het Nationaal Archief:

Dolf Toussaint werkte vanaf 1960 gedurende veertig jaar als fotograaf in Nederland en het buitenland. Hij trad op als een verslaglegger van zijn tijd, wilde met zijn fotografie “af en toe een voet tussen de deur van de tijd krijgen”. De veranderingen in de samenleving, buurten, steden en andere onderdelen van de maatschappij werden door hem vastgelegd. Het grootste deel van zijn fotografische nalatenschap wordt sinds 2016 bewaard in het Nationaal Archief.

Straatbeeld Parijs, marktvrouw in de buurt van Les Halles, Parijs, 1968. Nationaal Archief/Fotoarchief Dolf Toussaint

Vastleggen ‘voordat het te laat was’
Dolf Toussaint werkte vanaf 1960 gedurende veertig jaar als fotograaf in Nederland en het buitenland. De geëngageerde Toussaint volgde nauwgezet de maatschappelijke en politieke ontwikkelingen in binnen- en buitenland. Hij legde de veranderingen in de samenleving vast. En vooral wat die veranderingen voor de mensen die er woonden of werkten betekenden. Zijn eerste grote project ging over zijn buurt in Amsterdam, de Jordaan, en zijn bewoners, ‘voordat het te laat was’. Het fotoboek dat hierover in 1965 verscheen, De Jordaan, geldt nog steeds als een klassieker.

Grondlegger parlementaire fotografie
Naast de veranderingen in de steden, het boerenland en industriegebieden begon hij vanaf 1966 ook het politieke proces zoals zich dat op het Binnenhof voltrok als een van de eersten vast te leggen. Toussaint wist een heel nieuw, direct en levendig beeld te geven van de debatten, politieke overleggen en onderonsjes die zich in Den Haag afspeelden. Hij werd met zijn politieke foto’s de grondlegger van de parlementaire fotografie zoals we die nu kennen: direct en dynamisch.

Fotoarchief
Dolf Toussaint was een harde werker en ging eigenlijk nooit zonder camera de deur uit. In de periode 1960-2000 bouwde hij een enorm archief op. Zijn werk werd gepubliceerd in dagbladen en tijdschriften, zoals de Volkskrant, Het Parool en Vrij Nederland.  Het grootste deel van zijn fotografische nalatenschap wordt sinds 2016 bewaard in het Nationaal Archief. Het Amsterdamse deel van het archief, met name de foto’s van de Jordaan, ligt in het Stadsarchief Amsterdam dat volgend jaar een tentoonstelling aan Toussaint wijdt. In de tentoonstelling ‘Onderweg. Met de fotograaf op reis’ in het Nationaal Archief was vorig jaar al een serie afdrukken van foto’s uit Shanghai te zien. Het rijke archief van Toussaint krijgt in de komende jaren zowel een plek in de tentoonstellingen als op de website van het Nationaal Archief.

Popfestival in het Amsterdamse Bos, 26 juni 1971. © Dolf Toussaint / Stadsarchief Amsterdam

Uit een bericht van het Stadsarchief Amsterdam halen we nog deze informatie:

‘Dit boek toont u geen gevels, maar mensen,’ schreef Simon Carmiggelt in een van de begeleidende teksten. Toussaint zelf verklaarde: ‘Je moet het zó uitleggen dat er geen tekst meer aan te pas komt. Je moet steeds díe foto geven, die ellenlange explicatie overbodig maakt. Geur, geluid, kleur – alles moet je telkens weer overbrengen in een plat vlak van zwart, wit en grijs.’