Voor de tentoonstelling Netherlands Now/L’école du Nord, die van maart tot juni 2006 in het Maison Européenne de la Photographie in Parijs te zien was, selecteerden Elisabeth Nora en Willem van Zoetendaal de eredivisie van autonoom werkende Nederlandse fotografen. In de fraaie catalogus van deze expositie, zijn van de 25 uitverkoren fotografen elk twee foto’s opgenomen.
De Franse kunsthistorica Nora toont zich in haar inleiding buitengewoon enthousiast over de Nederlandse fotografie. Zij roemt de openheid en tolerantie van ons land en stelt vast dan nieuwe denkbeelden en technieken zich hier snel kunnen ontwikkelen. Haar claim dat het een presentatie van jonge Nederlandse fotografen betreft, begrijp ik niet omdat ik onder de 25 deelnemers 3 zestigers en 12 veertigers tel.
In zijn inleidende tekst gaat de Nederlandse kunstjournalist Jhim Lamoree vooral in op het internationale succes van de Nederlandse fotografie en dan met name de portretfotografie. Hij vindt twee instituten van doorslaggevend belang voor deze ontwikkeling: de afdeling fotografie van de Amsterdamse Rietveldacademie en de jaarlijkse beurs Paris Photo, die de Nederlander Rik Gadella in 1997 startte. Volgens Lamoree wordt vooral de ‘open, onorthodoxe en experimentele aanpak’ van de Nederlandse fotografen gewaardeerd.
Bij een project als dit ga je onwillekeurig op zoek naar de ontbrekende namen. Journalistiek werkende fotografen vielen door het uitgangspunt buiten de selectie. De scheidslijn tussen museaal georiënteerde en documentaire fotografen is dun maar blijkt daardoor niet minder reëel. Misschien zou het goed zijn een expositie samen te stellen met werk van eveneens internationaal gewaardeerde fotografen als Ad van Denderen, Carel van Hees, Geert van Kesteren, Kadir van Lohuizen en Ahmet Polat. De in Europa stevig aan de weg timmerende Hans van der Meer had mogelijk wel binnen het concept van Netherlands Now gepast, maar zijn werk komt waarschijnlijk in solo-presentaties beter tot zijn recht. Het bekende duo Van Lamsweerde en Matadin had andere ideeën dan de samenstellers en haakte af.
De aandacht die aan het boek is besteed en de kwaliteit van het geselecteerde werk doet je bovengenoemde bezwaren echter vergeten. De beeldkeuze is eigenzinnig, de opeenvolging van de vijftig foto’s verrassend en prikkelend. Ook de fysieke eigenschappen van deze catalogus als binding, papiersoort en drukkwaliteit zijn van de beste soort. De verkoopprijs ligt, door de ondersteuning van de Mondriaan Stichting en de Banque de Neuflize, onder de productiekosten van een dergelijke uitgave.
Is het eigenlijk niet een beetje ouderwets, zo’n nationale presentatie in een tijd dat we sluipenderwijs steeds wat meer Europeaan en wat minder Nederlander worden? Goed mogelijk, maar zolang we ons nog enigszins verbonden voelen onder volkslied, vlag en koningin en de massale hysterie uitbreekt bij overwinningen van ‘Barney’ van Barneveld, de hockeymeisjes, de schaatsers of het één of andere Nederlandse voetbalteam, mogen we ook gerust een beetje trots zijn op goede Nederlandse fotografie. Mede omdat zo’n fenomeen als ‘de school van het noorden’ goodwill genereert in het buitenland en de bereidheid Nederlandse fotografie serieus te nemen vergroot.
Han Schoonhoven
Netherlands Now/L’école du Nord
Fotografie: Céline van Balen, Wout Berger, Anuschka Blommers/Niels Schumm, Koos Breukel, Elspeth Diederix, Rineke Dijkstra, Leo Divendal, Desiree Dolron, Charlotte Dumas, Marnix Goossens, Risk Hazekamp, Juul Hondius, Gerald van der Kaap, Paul Kooiker, Annaleen Louwes, Bertien van Manen, Hellen van Meene, Arno Nollen, Erwin Olaf, Carla van de Puttelaar, Frank van der Salm, Johannes Schwartz, Harold Strak, Lidwien van der Ven en Edwin Zwakman.
Met teksten van: Elisabeth Nora et Jhim Lamoree
Gebonden, 28 x 23 cm, 132 pagina’s, 50 foto’s in zwart-wit en full-color
Uitgever: Editons du Regard, Parijs 2006