‘Subliem!!!’ schrijft zijn galerie Flatland bij de aankondiging dat Erwin Olaf gastredacteur is geweest van de magazine-bijlage NRC Deluxe die vandaag verschijnt. Olaf kiest daarin onder meer voor werk van Pierre & Gilles, Nick Brandt en Fellini. Bovendien laat de fotograaf nieuw werk zien dat hij in Berlijn maakte.
Flatland meldt verder: ‘Maar ook Erwin Olaf over safari’s: Op safari gaan is voor mij een meditatieve manier van reizen. De weidsheid. De schoonheid. De onverschilligheid van de natuur. De dieren zijn totaal niet geïnteresseerd in de mensheid, die bestaat daar niet. Dan gaat bij mij de fantasie stromen. En mijn sympathie gaat uit naar de slachtoffers, met name de dikbil en het wrattenzwijn.’
De bijlage komt voor Erwin Olaf mede op een goed moment omdat er volgende week zaterdag een tentoonstelling van hem opent in het Museum voor Moderne Kunst Arnhem.
Het persbericht van het museum daarover:
Onder de titel Berlin presenteert de Nederlandse fotograaf Erwin Olaf in oktober een nieuwe serie geënsceneerde foto’s geïnspireerd op een gevoelde gelijkenis tussen het interbellum – de periode tussen de twee wereldoorlogen- en onze huidige tijd. De serie, bestaande uit een aantal filmachtige scènes en portretten, is op verschillende locaties in Berlijn gefotografeerd. ‘Ik ben gegrepen door de kunst en cultuur in Berlijn, zowel nu als van de jaren ’20 en ’30 toen de stad zinderde van het naderende onheil’, verklaart Erwin Olaf.
De internationaal exposerende fotograaf ontving vorig jaar de Johannes Vermeer Prijs voor zijn hele oeuvre, dat naast geënsceneerde kunstfotografie ook uit videokunst, reclamefotografie, korte documentaires en films voor kinderen bestaat. Met de prijs kreeg hij zijn handen vrij om zich volledig aan het project Berlin te wijden, waarin hij de kunst en cultuur uit de jaren ’20 en ’30, met name de Duitse neorealistische schilderkunst zoals van Otto Dix en George Grosz, als inspiratiebron neemt. Daarnaast heeft hij zich laten beïnvloeden door een aantal historische locaties in Berlijn, krantenfoto’s en filmbeelden.
Kantelpunt
Het Olympisch Stadion uit 1936, de loge van de Vrijmetselaarsvereniging, het Rathaus Schöneberg waar de Amerikaanse president Kennedy in 1963 de historische woorden:"Ich bin ein Berliner’, uitsprak zijn slechts enkele voorbeelden van locaties waar Erwin Olaf zijn foto’s heeft gemaakt. In tegenstelling tot zijn eerdere vrije werk is in Berlijn alles op locatie geschoten, er is geen studio of decorbouw aan te pas gekomen. Het heeft surrealistische, op filmstills lijkende beelden opgeleverd, met een enorme rijkdom aan details. Het dromerige, zo niet nachtmerrieachtige van die periode en onze huidige tijd, aangescherpt door de beladen locaties in Berlijn, combineert Erwin Olaf met het thema machtstrijd, uitgebeeld door het kind in de foto’s. Zijn motivatie:’ Ik zie overeenkomsten tussen onze huidige tijd en het interbellum. Wij, de westerse wereld, dansen op de rand van de vulkaan. Je voelt dat er iets onheilspellends op ons afkomt, je leest het in de kranten, maar we feesten gewoon door. We staan op een kantelpunt, dat gevoel heb ik willen uitdrukken in deze serie’.
The Keyhole
Naast de nieuwe serie Berlin is tevens de Nederlandse première van de installatie The Keyhole in het MMKA te zien. The Keyhole is een ruimte met aan de buitenkant portretten waarop mannen, vrouwen en kinderen zich vrijwel allemaal met het hoofd van de toeschouwer hebben afgewend. Door hun houding en de sobere, tijdloos aandoende omgeving is een emotie van schaamte en vernedering voelbaar. Aan twee zijden van de ruimte bevinden zich deuren waar door een sleutelgat naar binnen gekeken kan worden. ‘The Keyhole is een choreografie van de schaamte, het toont hoe schaamte eruit ziet’, aldus Erwin Olaf.
In de schaduw van morgen
Gedeeltelijk overlappend met de tentoonstellingen van Erwin Olaf presenteert het MMKA een omvangrijke presentatie schilderkunst uit het interbellum, getiteld: In de schaduw van morgen. Neorealisme in Nederland. De tentoonstelling laat werken zien van onder anderen: Carel Willink, Pyke Koch, Raoul Hynckes, Wim Schuhmacher, Johan Mekkink, Dick Ket en Edgar Fernhout. Grote bijzonderheid: de tentoonstelling is een reprise van De bange jaren dertig die in 1960 in het Gemeentemuseum Arnhem, nu MMKA, georganiseerd werd. Deze tentoonstelling legde voor het eerste de vinger op de neorealistische schilderkunst in Nederland en bracht kunstenaars bij elkaar die in de jaren ’30 van de vorige eeuw, bewust of onbewust, de dreiging van een naderende oorlog in beeld brachten.
Erwin Olaf. Berlin 27 oktober 2012 t/m 27 januari 2013
Museum voor Moderne Kunst Arnhem