Voor PhotoQ gaat freelance journalist Quirinus Martijn elke week in gesprek met een fotograaf. Het startpunt is een fotoboek. Aflevering 7: Rink Hof. ‘Toen ik Joost tijdens zijn boekpresentatie hoorde vertellen over zijn werk, wist ik wat ik wilde worden: fotograaf.’
Naam Rink Hof (1990, Raalte)
Woonplaats Amsterdam
Fotoboek Joost van den Broek, Goed Volk (2012)
‘Ik was te verlegen om op mensen af te stappen’
Rink Hof (25) groeide op in een kleine stad in Overijssel. Voor zijn werk als fotograaf verhuisde hij drie jaar geleden naar Amsterdam. Sinds hij in de hoofdstad woont en werkt komt hij zelden meer in het fotografiemuseum FOAM, terwijl toen hij nog in Raalte woonde er regelmatig kwam.
Formule 1-coureur
“Als kind wilde ik Formule 1-coureur worden. Ik ging vaak naar de TT in Assen om motoren te fotograferen en ben ook weleens naar Spa Francorchamps in België geweest, de achtertuin van de Nederlandse motorsport. Dan probeerde ik foto’s te maken van die races, maar dat lukte natuurlijk niet. ‘t Gaat véél te hard. Op een dag had ik honderden foto’s gemaakt. Maar er zat maar één goede foto tussen, haha. Toch vond ik het heel vet.”
Raalte, Overijssel
“Sinds drie jaar woon ik in Amsterdam, maar ik kom zelf uit Raalte. Mijn beste vrienden komen daar vandaan. Ik ken hen al zó lang, sommigen al vanaf dat we leerden lopen. Het is niet zo dat je hier effe zo snel nieuwe vrienden maakt. Zij wonen nu overal door het land en met één woon ik samen. Hij vliegt voor KLM, dus die is vaak thuis.”
“Veel mensen hier denken dat Raalte een boerendorp is. Klopt niet. Het is echt een kleine stad, er gebeurt alleen niet zoveel. Op die dorpsfeesten, waarover ik een fotoserie heb gemaakt als examenwerk van de Fotoacademie in Amsterdam, stond ik vroeger ook. Eigenlijk hing ik er een beetje tussenin. Als de fotografie niet op mijn pad was gekomen, had ik er waarschijnlijk nog gewoond.”
Een wegwerpcamera
“Mijn vader fotografeerde als hobby, niet heel noemenswaardig hoor. Dat was nog een camera met van die fotorolletjes. Op vakanties mochten mijn zus en ik altijd drie foto’s maken. Soms meer, maar dan moesten we wel eerst vertellen wat we op de foto wilden zetten. Ik vond dat altijd erg leuk. Maar ja, drie foto’s, dat schiet niet op natuurlijk.”
“Later kreeg ik zo’n werpwerpcameraatje, met vierentwintig foto’s. Ik fotografeerde gekke dingen: een meeuw bijvoorbeeld. Mijn ouders vonden het vaak onzin wat er op mijn foto’s stond. Later kocht mijn vader voor z’n werk een digitale Canon 300D. Dat was in mijn eindexamenjaar op de havo. Nu kon ik zoveel foto’s maken als ik wilde! Tóén is het fotograferen voor mij echt begonnen. In het begin probeerde ik alles zelf uit, met hulp van YouTube-filmpjes op internet, zoals mijn generatie dat gewend is.”
Dieren en auto’s
“In het begin fotografeerde ik dieren en bloemen, en vooral veel auto’s. Op de havo stond ik er nooit echt bij stil dat je ook geld kunt verdienen met foto’s maken. Dat fotografie een beroep is en er een opleiding voor is.”
“Voor een gesprek met de directeur van de Fotoacademie in Groningen had ik mijn map meegenomen. Daarin zaten allemaal foto’s van dieren en auto’s, haha. En veel foto’s van mijn hond, want dat beest bleef lekker stil zitten. Nee, geen mensen, dat durfde ik niet. De directeur zei tegen mij: ‘Misschien moet je eerst een basiscursus gaan doen.’ Dat heb ik gedaan, een keer of tien. Ik kreeg opdrachten mee naar huis, heel anders dan wat ik gewend was. De eerste opdracht was: fotografeer je eigen leefomgeving. Ik was 16 jaar en helemaal niet zo creatief.”
Vijf favoriete fotoboeken
- Stephan Vanfleteren (1969): Portret
- Martin Parr (1952): Bored Couples
- Hans van der Meer (1955): Hollandse Velden
- Rob Hornstra (1975): The Sochi Project
- Carl De Keyzer (1958): India
Te verlegen
“Na die basiscursus werd ik toegelaten. Maar de toelatingseisen waren niet heel streng volgens mij. Of ik talent had? Nee, dat hebben ze nooit gezegd, destijds. Dat ik mensen ging fotografen kwam pas later, toen ik al op de academie zat. Aan het einde van het eerste jaar kregen we de opdracht om vijf mensen te fotografen van de straat. Vréselijk vond ik dat. Volgens mij heb ik half lopen janken, zo eng vond ik het. Dat durfde ik echt niet! Het zat helemáál niet in mij, om op mensen af te stappen. Ik dacht altijd: waarom zouden mensen voor mij willen poseren? Ik was er te verlegen voor en probeerde er altijd onderuit te komen. Best gek, want eigenlijk wilde ik het wél. En als ik het eenmaal had gevraagd, dan lukte het ook wel, meestal. Tijdens het fotograferen kon ik mij dáár op concentreren, van dat hele voortraject hield ik niet. Mensen benaderen, dat was niet mijn hobby. Nog steeds niet. Maar nu gaat dat wel veel beter dan in het begin.”
Documentaire fotografie
“De opleiding was niet goedkoop. Maar mijn ouders betaalden het collegegeld. Zelf kocht ik mijn camera’s, van het geld dat ik verdiende als verkoper bij een schoenenwinkel. In het derde jaar hadden mijn ouders zoiets van: ga je nog geld verdienen met die fotografie? Zij vonden dat ik ook eens een bruiloft moest fotografen, of zoiets. Maar ik wilde nooit commerciële opdrachten doen. Mijn focus lag bij journalistieke fotografie. Ik ben er altijd voor gegaan en uiteindelijk is het gelukt.”
“In het laatste half jaar in Groningen werd het fotograferen steeds serieuzer voor mij. Ik dacht: dít is wat ik wil doen in mijn leven. Ik begon er meer tijd in te stoppen. Ook zat ik in een fotografieklasje, van Joost van den Broek. Hij leerde ons meer over documentaire en journalistieke fotografie. Doordat ik zijn werk erg waardeerde, wilde ik zelf ook portretten en reportages gaan maken. Maar dan op mijn manier natuurlijk.”
Het Parool
“Na mijn opleiding in Groningen heb ik een half jaar stage gelopen bij Het Parool. Het Dagblad van het Noorden was ook een optie, maar ik kon eerst op gesprek komen bij het Het Parool. Het voelde meteen zo goed, bij die krant, dus heb ik die afspraak bij Het Noorden afgezegd. Door naar Amsterdam te verhuizen en stage te lopen bij Het Parool stapte ik uit mijn comfort zone. Ik was Overijssel gewend en Groningen, waar ik twee jaar had gestudeerd. Mijn examenjaar volgde ik aan de Fotoacademie in Amsterdam, waar ik in een klas terecht kwam met Joost van den Broek als docent. Ik heb veel van hem geleerd.”
“Tijdens mijn stage heb ik echt een vak geleerd. Onderwerpen produceren, keihard werken. Je wordt van A naar B gestuurd en hebt soms zes opdrachten op één dag. Ik fotografeerde daar in een week evenveel als in een half jaar tijdens mijn opleiding. Soms zaten er ook minder leuke klussen tussen. Moest ik drie winkels fotograferen, binnen één uur. Dan kun je niet eerst een afspraak maken, dan moet je gewoon meteen gáán. Er op af! De winkel binnenlopen, vragen of je een foto mag maken en door naar de volgende. Op de fiets door Amsterdam leerde ik om goed te kijken, om altijd en overal waar je komt met beeld bezig te zijn, een leerzame tijd. In het begin liet ik me teveel afleiden. Tijdens mijn stage voelde ik mij voor het eerst echt fotograaf.”
Plezier hebben
“Natuurlijk moet ik van mijn werk kunnen leven. Als ik elk dubbeltje moet omdraaien, ga ik iets anders doen. Maar ik krijg nu genoeg opdrachten, vooral van de krant, maar soms doe ik ook losse klussen. Zo lang het goed gaat, ga ik niet commerciële fotografie doen, ook al zou ik daarmee misschien meer kunnen verdienen. Werken alleen voor het geld, dat kan ik niet. Het gaat mij erom dat ik kan fotograferen zoals ik dat wil. Een beeld moet niet in scène zijn gezet, vind ik. Aan overmatig photoshoppen heb ik een hekel. Dat weet de krant ook. Maar ik ben geen wereldverbeteraar, hoor. Mijn doel als fotograaf? Dat is plezier hebben.”
Goed Volk
“Heel vaak kijk ik niet in mijn fotoboeken. Maar deze, Goed Volk van Joost van den Broek, pak ik er toch regelmatig even bij, om door te bladeren. Dat is goed voor de focus. Het boek is goed opgemaakt, mooi witgebruik. Kijk maar. Ik houd niet van poespas. Je moet geen teksten in foto’s gaan kalken, vind ik.”
“Ik heb ‘m gekocht in 2012, meteen nadat het boek uitkwam. Zijn Portret-boek heb ik ook, maar deze vind ik toffer. Ik was bij zijn boekpresentatie. Joost zat te vertellen over zijn werk, dat hij dan weer ergens heen moest voor een foto. Toen dacht ik: dít wil ik ook. Voor een krant werken net als hem, dat leek mij wel wat. Zijn manier van fotograferen interesseert mij enorm. Hij is één van de betere krantenfotografen van Nederland.”
“De foto’s in Goed Volk vind ik prachtig, ik zou het zelf ook wel willen maken. Vluchtelingen en nieuwe Nederlanders, dat is wel een onderwerp dat hij veel behandelt. Altijd gaat het om mensen. Kijk deze, een simpele foto van een groep biddende moslims, met een parapluutje aan de zijkant… Van zoiets kan ik nou écht genieten. Dit beeld is gewoon goed. Deze foto laat mij zien waarom ik niet naar het buitenland hoef. Als je zoiets kunt maken, hier in Nederland, waarom zou je dan naar Irak of Afghanistan gaan?”
Niet té aanwezig
“Wat ik leer van Joost van den Broek zijn werk, is dat je goed moet kijken. Rust is ook belangrijk. Je hebt van die persfotografen, die willen te snel hun foto schieten en zijn dan zo weer weg. Het is beter om voor een foto de tijd te nemen, dat miste ik weleens tijdens mijn stage. Respect voor degene die je fotografeert is ook belangrijk. En dat je niet té aanwezig bent, als fotograaf. Als fotograaf observeer je. Op de foto’s van Joost zie je dat de geportretteerden zich niet bewust zijn van zijn aanwezigheid, dat vind ik mooi aan zijn werk. In mijn foto’s zie je juist dat ik soms nog teveel aanwezig ben, vind ikzelf. Of ik als fotograaf onzichtbaar zou willen zijn? Já, dat zou wel mooi zijn. Nu ben ik nog te ongeduldig. Soms schiet ik teveel foto’s, uit onzekerheid. Bang dat ik nog niet dé foto heb gemaakt.”
Rink woont op vier hoog in een pand aan de Amstel. Vanuit zijn woonkamer kijkt hij uit over het Amsterdamse Rokin. Als hij in de vensterbank van één van de twee grote ramen zit, moet hij uitkijken dat hij niet naar beneden valt.
• Volgende keer Jelmer de Haas over Jazz van Ed van der Elsken.
• Op de hoogte blijven? Like de Facebookpagina van deze serie of volg de auteur op Twitter.
• Goed volk is te koop in de PhotoQ Bookshop (€24,50)