Het werk ‘El Mur’ van de Catalaanse fotograaf/kunstenaar Joan Fontcuberta zorgt voor een rel rond anti-semitisme op de Frankfurter Buchmesse. Het gaat om een fotomontage waarbij een Arabische man langs de muur loopt die Israël heeft gebouwd langs de Westelijke Jordaanoever. Het beeld is een mozaïek dat is opgebouwd uit foto’s van concentratiekampen uit de nazi-tijd; satellietfoto’s van Google Earth om precies te zijn.
Het beeld van Fontcuberta hangt in het Fotografie Forum International in Frankfurt. Onder de titel ‘Nou – Now’ is daar tot en met 25 november als nevenprogramma van de Buchmesse fotografie te zien uit Catalonië, dat dit jaar als zwaartepunt van de uitgeversvakbeurs geldt.
Volgens een aantal waarnemers is de foto een vorm van anti-semitisme, voor de Frankfurter Buchmesse een gevoelig punt nadat in 2004 de Arabische wereld het zwaartepunt was en de openingstoespraak werd verzorgd door Mohammed al-Salmawy, een belangrijjke Arabische uitgever die de holocaust relativeert.
De foto, eveneens opgenomen in de catalogus van het Catalaanse programma, heeft als onderschrift: ‘De foto is gemodificeerd met mozaïek-freeware, die werd gekoppeld aan de beeldenzoekmachine van Google. Het resulterende beeld is opgebouwd uit duizenden foto’s die op internet zijn te vinden als de namen van alle nationaal-socialistische concentratiekampen als zoekcriterium worden ingegeven.’ Daarna volgens in alfabetische volgorde namen als Auschwitz en Bergen-Belsen.
Het Simon Wiesenthal Centrum beschuldigt de Buchmesse van ontkenning van de holocaust, en eist terugtrekking van het beeld uit de tentoonstelling en de catalogus.
Volgens de Duitse krant taz is daar weinig kans op. De directie van de Buchmesse heeft de kwestie door de officier van justitie in Frankfurt laten onderzoeken, maar die ziet na ene eerste onderzoek geen reden om in actie te komen.
• taz: Holocaust auf Sperrzaun
• Eerder werk van Fontcuberta uit de Googlegrams-serie: Zabriskie Gallery