Loom golft de rivier door het landschap. Loom strekken de heuvels zich uit naar de zon. Loom ook verplaatsen de bijen zich van bloem naar bloem. Loom: ’ langzaam’, ‘futloos’, ‘onverschillig’ misschien.
De groene, ondoordringbare wildernis die de omslag van dit boekje bedekt, laat zich zodoende op meerdere wijzen uitleggen: iemand had geen zin het struikgewas bij te houden. Of: je moet je heel traag en bedachtzaam bewegen om er doorheen, aan de andere kant te komen; de andere kant van de groene muur die ons scheidt van de vier mensen die in Loom Land worden geportretteerd. Vier mensen die volstrekt hun eigen gang gaan en zich niet laten opjagen of beïnvloeden door de snelheid die het westerse leven dicteert.
Nu leent het Zuid-Limburgse landschap zich natuurlijk buitengewoon goed voor bedachtzaam leven. Glooiende heuvels, zachte tongval, Bourgondisch eten door buurland België, gestaag voortkabbelende riviertjes die ongestoord in het zelfde ritme blijven stromen, slechts versnellend wanneer er stroomopwaarts veel regen gevallen is.
Fotografe Eline Baggen volgde vier mensen uit de omgeving van Elsloo, een middelgroot Zuid-Limburgs dorp juist ten zuidwesten van Sittard en Geleen, waar zij zelf een groot deel van haar jeugd woonde. Zo zag ze Jo door de straten scharrelen met zijn paard en trekkar, en kwam ze met Rien in aanraking via haar vader. Het trok haar aan, hun eigenzinnige manier van leven. Het deed haar nadenken over wat geluk nu eigenlijk is. Het leerde haar bovendien te accepteren dat ook zij de dingen anders aan mag pakken dan academie en kunstwereld wellicht van haar verwachten.
Neem John: lange grijze baard en haar, gezelschap gehouden door poes, goudvissen en duiven, omringd door talloze koekenpannen en eigenaar van een zolder vol matrassen, driewielers en minikruiwagens. Ook in bezit van bonuskaart en tuinkabouters.
De foto van Lies in haar grijze vest en blauwe schortjas met roze paisley motief -knal blauwe lucht, kale takken- terwijl ze zich over een badkuip vol appels buigt, is stilletjes briljant. Rechtsonder in beeld een hond die wegloopt. Verplaats de blik iets naar omhoog en naar links, en je ziet een in de lucht hangende appel. Even mysterieus als vanzelfsprekend. Iemand moet die appel gegooid hebben, maar Lies’ concentratie verraadt geen enkele andere aanwezigheid dan die van de uit het beeld verdwijnende hond.
Het decor is steeds anders, evenals het soort woning. Wat de vier geportretteerden gemeen lijken te hebben is het ontbreken van de aandrang om op te ruimen. Iets nieuws wordt gewoon op iets ouds gestapeld. Koken doen ze net zo lief op een hout gestookt fornuis als op een primus. Appelbomen, veestapel, hakbijl, ladder, modderspoor en riek; zijn dat de ingrediënten voor een loom leven? De tijd lijkt stilgezet, maar een sixpack coca cola bewijst het tegendeel. Ergens hebben deze mensen besloten niet meer mee te doen. Wanneer? Waarom? Is het belangrijk?
Baggen’s fotografie is registrerend, aftastend. Details, omgeving en portretten wisselen elkaar af, alsof ze door al die aspecten te belichten grip hoopt te krijgen op de ‘formule’ voor loomheid. Humor is haar niet vreemd, spot echter volstrekt afwezig. Haar koele kleurgebruik versterkt de onderzoekende manier van werken; geen sentimenteel gedoe in dit boek. Ze zet deze mensen niet te kijk, eerder de gemiddelde koper van het fotoboek die wellicht op een website als deze heeft gelezen over haar foto’s, terwijl hij het schema van openingen voor die avond plant.
Toch maar kamperen in Limburg dit weekend. Misschien blijft er een beetje ‘loom’ kleven.
—
Eline Baggen
Loomland, 2011
ISBN: 978 90 817802 0 9
Oplage 250
Onder meer te koop in de PhotoQ webshop
Eline Baggen studeerde dit jaar af aan de Academie Sint Joost in Breda. Ze werd genomineerd voor de Photo Academy Award. Op donderdag 15 september wordt de winnaar bekend gemaakt.