‘Foto © Pieter Boersma’: twaalf keuzen uit zijn oeuvre

Voor het onlangs verschenen boek ‘Foto © Pieter Boersma’ zijn twaalf vrienden, familieleden en andere bekenden gevraagd een selectie te maken uit het werk van deze Amsterdamse fotograaf.

Uit de selecties blijkt de veelzijdigheid en sociale flexibiliteit van Pieter Boersma (Amsterdam 1945). Hij fotografeert -blijkbaar met hetzelfde gemak- demonstranten op de Nieuwmarkt, keurige zakenlieden, sappelende Afrikanen, eigenzinnige kunstenaars, protesterende arbeiders, spelende jazzmusici en verlegen kinderen.
Conny Braam, die met Boersma door Zimbabwe trok, beschrijft treffend zijn manier van werken: ‘Had hij dit kunnen vastleggen omdat hij zonder haast, zonder speciaal doel tussen mensen en hun rommelige optrekjes dwaalt, omdat hij een vriendelijke niet opdringerige belangstelling uitstraalt?’ Braam verliest hem even uit het zicht en ‘Toen hij plotseling weer in mijn ooghoek opdook, was hij al bijna versmolten met zijn omgeving.’

Door de twaalf verschillende ingangen tot het werk van Boersma krijgt de kijker een breed palet aan onderwerpen te zien en wordt de lezer ingewijd in de motieven en werkwijze van de fotograaf. Hij werkte vaak op straat, maar maakte ook veel kunstenaarsportretten. Boerma’s grote liefde is de jazzmuziek, waarbij hij eerst als muzikant en later als fotograaf betrokken is. Hij maakt uiteraard foto’s van concerten, maar is misschien nog meer geïnteresseerd in de stille momenten die hij ervoor of erna aantreft.

Boersma is fotografisch gezien geen uitgesproken vernieuwer of estheet, maar een nuchter en strijdbaar vakman, mede getuige zijn eigen uitspraak ‘Als iets rottig is, moet het er ook rottig uitzien’. Zijn maatschappelijke betrokkenheid is zichtbaar in de foto’s uit Afrika, de Amsterdamse Nieuwmarktbuurt en van arbeidersacties. Onzichtbaar is zijn inzet voor de emancipatie van de fotografie. Betrokkenen weten dat Pieter Boersma met eindeloos geduld heeft gepleit voor erkenning van het vak en het medium. Mede door zijn inspanningen ondersteunt de overheid nu instellingen als het Nederlands fotomuseum, heeft het vak van fotograaf een hogere status en zijn er een groot aantal opdrachten en subsidies in het leven geroepen.

De in dit boek afgedrukte foto’s geven de indruk afkomstig te zijn van een serieuze fotograaf. Een ander aspect van Boersma, zijn plagerige, enigszins anarchistische humor wordt in de inleidende tekst van Merel Bem beschreven, maar zien we niet terug in de beelden. Bem vertelt dat Boersma voor de Rijksmuseumopdracht De omroep in Nederland, die hij in 1982 samen met Ed van der Elsken uitwerkte, een zoals de fotograaf het noemt ‘vergelijkend warenonderzoek’ deed. Bij alle negen omroepen fotografeerde hij de medewerkers, de gebouwen en interieurs. In de tentoonstelling hingen portretten van alle portiers, alle secretaresses, alle directeuren en de kantines van de zendgemachtigden. Met als gevolg dat ‘Het resultaat zo pesterig was, dat de foto’s tijdens de presentatie volgens Boersma volledig werden genegeerd.’

Han Schoonhoven

Foto © Pieter Boersma
Fotografie: Pieter Boersma
Inleiding:Merel Bem
Beeldselecties en overige teksten: Warna Oosterbaan, Martin Schouten, Joël Bons, Titus Yocarini, Carry van Lakerveld, Pauline Terreehorst, Maarten Kloos, Tjebbe van Tijen, Frits Bolkenstein, Conny Braam, Gerrit Jan Wolffensperger, Femke en Hanneke Boersma
Gebonden, 138 pagina’s, ongeveer 100 foto’s in zwart-wit
Uitgeverij De Verbeelding
Prijs: 35 euro

Foto’s uit dit boek zijn nog tot en met 28 oktober te zien in
Landhuis Oud-Amelisweerd, Koningslaan 9 in Bunnik