De fotografen Marianne Berkhoff, Katinka Schreuder en Marijke Volkers hebben dinsdag hun foto’s verwijderd uit het Forum-gebouw van Wageningen UR (University & Research centre), omdat ze ontevreden zijn over de behandeling van hun expositie die daar zaterdag opende. Zes foto’s bleken toen zonder overleg van hun oorspronkelijke plek te zijn verwijderd.
Volgens de drie fotografen zijn de foto’s verwijderd omdat ze aanstoot zouden kunnen geven bij de eveneens op zaterdag door Wageningen UR georganiseerde open dag voor scholieren en hun ouders. De foto’s (alle zes van Marianne Berkhoff) tonen dieren in de intensieve veehouderij.
Zoals de fotografen hun expositie motiveren: ‘Op uitnodiging van Studium Generale hebben wij een prachtige tentoonstelling gerealiseerd in het Forum gebouw. Wij stelden ons werk als kritisch fotografen/kunstenaars graag kosteloos ter beschikking aan de Wageningen Universiteit om een bijdrage te leveren aan de opleiding van studenten tot zelfstandige en kritisch denkende wetenschappers waaraan ons land zo’n behoefte heeft.’
In een toelichting mailt Katinka Schreuder: ‘We zijn een dag bezig geweest met ophangen, het was een groot werk.’
Een deel van de tentoongestelde foto’s hing aanvankelijk als hieronder getoond in het atrium van het Forum-gebouw:
Als tegenprestatie voor de expositie bood directeur Rob van Haarlem van het Studium Generale van de universiteit een openingsborrel aan voor de relaties van de fotografen. Deze waren onaangenaam verrast dat ze net voor de borrel begon, zagen dat de zes foto’s weg waren.
Het bleek dat de zes foto’s waren verwijderd op last van de afdeling Communicatie van de universiteit. Directeur Viola Peulen van deze afdeling mailt maandagnamiddag aan de fotografen: ‘Afgelopen zaterdag was de voorlichtingsdag in het Forum gebouw, de dag in het voorjaar waarop we scholieren en hun ouders die geïnteresseerd zijn in een Wageningse studie willen voorlichten over de studies, met natuurlijk de hoop dat ze zich daarna gaan aanmelden. Tijdens die dag willen alle opleidingen, inderdaad onder leiding van mijn afdeling, zichzelf zo goed mogelijk presenteren. Dat paste op een aantal plekken niet goed met de expositie, waarna de betreffende stukken tijdelijk zijn verplaatst naar een andere omgeving (460), de ruimte waar uw bijeenkomst was afgelopen zaterdag. U zult begrijpen dat de nadruk van onze organisatie op die dag op de voorlichting aan scholieren en ouders ligt, want studenten zijn de ‘core business’ of de levensader van onze organisatie.’
De fotografen vermoeden censuur, omdat de foto’s heftig kunnen overkomen gezien het onderwerp dat ze tonen. En dat is op een open dag niet prettig. Volgens de afdeling Communicatie is van censuur echter geen sprake. Woordvoerder Simon Vink, met wie PhotoQ dinsdagmiddag telefonisch sprak: ‘We hebben geen inhoudelijk oordeel over de foto’s geveld. Anders zouden ze er niet hebben gehangen.’ Volgens Vink is er sprake van een ongelukkige samenloop van omstandigheden. Hij zegt dat de foto’s zo kunnen worden teruggehangen als de fotografen dat willen en dat er altijd een gesprek gevoerd kan worden.
De fotografen hebben een dag eerder echter al via de mail van mevrouw Peulen begrepen dat die een gesprek met hun niet nodig acht: ‘Achteraf gezien was het ongelukkig om de openingsborrel van de expositie op de voorlichtingsdag te plannen. Ik hoop dat we dit soort zaken in de toekomst kunnen vermijden. Ik ga ervan uit u met deze mail voldoende te hebben geïnformeerd. Een gesprek lijkt me dan ook niet meer nodig.’
Dat bracht de fotografen tot de conclusie dat ze dan maar alle foto’s zouden weghalen, hetgeen dinsdag dan ook is geschied.
Katinka Schreuder in een mail aan PhotoQ: ‘Ik wil niet uitsluiten dat de afdeling Corporate Communications van mevrouw Peulen helemaal niet nagedacht heeft bij het verwijderen van de foto’s en dus ook geen expliciete censuur bedoelingen had, maar dan blijft het toch wel vreemd dat op een universiteit afdelingen zijn die helemaal niet nadenken. Ook is het vreemd dat de andere foto’s wel mochten blijven hangen. In ieder geval hebben wij nu alle foto’s weggehaald, want het was heel duidelijk een samenwerking tussen 3 fotografen en voor ons (Marijke Volkers en ikzelf) was het net zo’n grote schok om op een opening zonder foto’s te komen als voor Marianne. Wij vinden het echt heel jammer, want het was een prachtige expositie.’