De toekomst van de fotojournalistiek is duidelijk, zo mogen we vaststellen na een debat woensdagavond in Pakhuis De Zwijger in Amsterdam: er is al veel amateurfotografie, met name op internet, en dat wordt nog veel meer; de klassieke persfotograaf krijgt het nog moeilijker (sneller werken voor minder geld); en een beperkte groep getalenteerde fotojournalisten zal via niet-journalistieke bronnen als subsidies, fondsen, ngo’s en andere instellingen aan de kost kunnen komen.
Het debat was georganiseerd door de NVJ/NVF (de fotojournalisten binnen de Nederlandse Vereniging van Journalisten), naar aanleiding van het verschijnen van een rapport dat de vakvereniging heeft laten opstellen door dr Alexander Pleijter van de Universiteit Leiden en prof. drs Frits Gierstberg van de Erasmus Universiteit Rotterdam. (Eerder op PhotoQ: Rapport fotojournalistiek meldt bekend nieuws)
Onder leiding van Frenk van der Linden debatteerden zes betrokkenen (rechts aan een tafel: Annelies Kuiper, Fonds BKVB, Liane Lockhorn, chef foto ANP, Chris Heijmans, redacteur Nu.nl – links aan een tafel de fotografen Adri Mouthaan, Arenda Oomen en Rob Hornstra) en de zaal, met circa 70 aanwezigen. De stellingen kenmerkten zich door een lichte vaagheid, maar dat weerhield het gezelschap niet ervan om vele aspecten de revu te laten passeren.
De afzetmarkt verkleint, in elk geval bij de klassieke media (kranten en tijdschriften). Veel fotografen klagen over het optreden van voorlichters en veiligheidsfunctionarissen bij actuele gebeurtenissen, multimedia ziet men meer als een bron van amateurfotografie dan als een kans om nieuwe wegen voor de fotojournalistiek te ontwikkelen.
Ruim de helft van de professionele fotojournalisten vindt dat er sprake is van broodroof door amateurs. Deels zijn dat lezers en passerende burgers, deels zijn het schrijvende journalisten die foto’s maken en soms zelfs ook videofimpjes. Met name Heijmans van Nu.nl ziet hier een voorlopig verdergaande groei. Het materiaal blijft maar toestromen bij deze veelbezochte nieuwssite. Selecteren gebeurt hier pas na publiceren. Mensen uploaden foto’s naar de site en redacteuren zien pas daarna wat er online is komen staan. Zelden wordt er iets verwijderd. Enkele keren bleken foto’s van steekpartijen te bloederig, aldus Heijmans, dus die zijn verwijderd. Nu.nl kiest niet op kwaliteit. Men kiest voor veel en snel. En het geeft de bezoekers en leveranciers van beeldmateriaal het gevoel dat ze ertoe doen bij het medium. Dat gespreksleider Van der Linden probeerde uit te dagen met de typering ‘meuk’ bracht Heijmans niet van haar stuk, vanuit de wetenschap dat Nu.nl qua bezoekcijfers staat als een huis.
De zaal hoorde het gelaten aan. Dat kwam wellicht ook wel door de loomheid van de dag (28 graden, hoge luchtvochtigheid). Strijdbaarheid deed zich nauwelijks voor. Een aantal fotografen verklaarde te kiezen voor kwaliteit, en dat is dan vooral een persoonlijke keus. Oproepen tot actie bleven achterwege, evenals de vraag wat de NVJ/NVF gaat doen met de resultaten van het onderzoek.
Download: Fotojournalistiek in perspectief – Voorlopig rapport met de belangrijkste bevindingen