Een nieuwe naam, een nieuw logo en volledig nieuwe aanpak voor de inhoud van het programma. Na ruim drie jaar verbouwing en renovatie is het FotoMuseum Provincie Antwerpen geopend. Het gebouw, eigen publicaties en het actuele beleid zijn de getuigen van de stijlbreuk met het verleden. De omvangrijke openingsweek van het Antwerpse FotoMuseum geeft de aanzet voor het medium in de breedste zin. Dit museum wil een Huis voor de Fotografie zijn voor iedereen die interesse heeft in het medium. De eerste publieksdag registreerde 1560 betalende bezoekers.
[links naar slideshows en websites treft u op verschillende plekken in de tekst]
—–
Mooi in beeld, te vrijblijvend opgesteld
Door Maurits Brands
De brede, markante agenda van het museum maakte indruk tijdens het openingsweekend. Iedere vier maanden zullen er andere exposities te zien zijn, naast diverse randactiviteiten. Op vrijdag 19 maart heeft de 1e Belgische Nationale Conferentie Fotografie plaatsgevonden waar het beleid en het programma voorgesteld werden, waaronder de portfoliokijkdagen en de openingstentoonstellingen ‘Short Stories: verhalende aspecten in de hedendaagse fotografie’ en het ‘Project: Covers 1910-2004’.
Het gebouw kreeg een welverdiende renovatie en werd uitgebreid met een nieuwe vleugel, cinemazaal, een museumwinkel en een café. De Antwerpse provincie heeft zes miljoen euro voor de verbouwing betaald. De doelstelling richt zich op honderdduizend bezoekers per jaar. Daarbij is toegankelijkheid de sleutel, alhoewel dat niet noodzakelijk volks of laagdrempelig moet zijn. Inhoudelijk zal de nadruk minder gaan liggen op het kunstzinnige en artistieke of op zuiver de technische aspecten zoals in het verleden.
> BEELDCULTUUR
Net als Rotterdam had Antwerpen ook plannen voor een Centrum voor Beeldcultuur waar foto, film en multimedia samen zouden komen. Het voormalige filmmuseum aan de Antwerpse Meir krijgt een plaats in het fotomuseum onder de vleugels van Muhka, Museum voor Hedendaagse Kunst Antwerpen. Strikt genomen is er van een Centrum voor Beeldcultuur geen sprake, al zal de wisselwerking tussen deze disciplines waarschijnlijk aan bod komen. Een groot deel van de bezoekers was zondag op zoek gegaan naar de grote collectie fototoestellen die voorheen in een permanente opstelling te zien was. Deze erfenis van (Agfa) Gevaert zal nu in een andere vorm een weg naar het publiek vinden. Het unieke keizerspanorama, een indrukwekkende attractie uit het verleden, heeft een permanente opstelling behouden.
Het programma wil even veelzijdig als compleet zijn. Een zo breed mogelijk overzicht van het medium.
Nationaal naast internationaal, klinkende namen naast fotografen met minder faam. De openingstentoonstellingen zetten tot 31 mei de toon met actuele fotografie naast historisch materiaal. Vanaf 18 juni volgt William Klein, met een selectie van het beste uit zijn lange carrière en Paule Pia, retrospectieve van deze Belgische fotografe vanaf 18 juni. In het najaar Art Expo Antwerp, waarbij Europese fotogaleries een week te gast zijn, afgesloten met de eerste veiling dag met historisch en actueel beeldmateriaal. Antwerpen: bouwwerf van de eeuw zal een beeld geven op verandering en renovatie in de Scheldestad, naast de uitgebreide expositie Finland: een actueel overzicht.
> VERHALEN
De openingstentoonstelling Short Stories behandelt verhalende aspecten in de hedendaagse fotografie en is te zien in de nieuwe vleugel. De expositie start bij de klassieke fotoroman en loopt via dit gegeven als kunststroming tot de actuele reclamecampagne van Diesel. De fotoroman wordt belicht aan de hand van het Franse magazine Nous Deux zoals dat in de jaren na de tweede wereld oorlog is verschenen. Naast Nous Deux ligt een recent nummer van RE-magazine waarin één persoon centraal staat, als reactie op het maatschappelijke gegeven rond de vrijheid van individualiteit en persoonlijke beleving. De kijker wordt volledig vrij gelaten om zelf de verbeelde verhalen te interpreteren. Voor sommige bezoekers wellicht te vrijblijvend.
Het is een geslaagde opstelling die meer bijschriften en duiding verdient. Hoofdcurator Acuele Fotografie, Inge Henneman, onderzoekt dit thema onder meer met werk van Inez Van Lamsweerde voor ontwerper Yohji Yamamoto uit de collectie van het Groninger Museum, naast bijvoorbeeld Descendants van Janne Lehtinen, en werk van Adam Baer, Olaf Breuning, Gregory Crewdson, Cindy Sherman en Sam Tayler-Wood, inclusief de huidige campagne van Diesel, Nature lovers, waarmee in tegenstelling tot de fotoroman fictieve verhalen in één beeld verteld worden. Op zondag 28 maart zal het reclamebureau KesselsKramer Amsterdam de Diesel-campagne komen toelichten, met uitleg van Matthijs de Jongh, Karen Heuter en David Bell.
Slideshow in Flash: vijf foto’s uit Short Stories.
> COVERS
In de oude vleugel belicht het Project: Covers 1910-2004 de voorpagina van tijdschriften vanuit zes verschillende invalshoeken. In het dagblad De Standaard wordt deze expositie als ‘schattig en nostalgisch’ omschreven. Er zijn vrijwel geen memorabele hoogstandjes van dit medium te zien die wel in het collectieve geheugen van gegrift zijn.
Covers van Life en Time hangen vrijblijvend naast elkaar, zonder vermelding van fotografen, een gemiste kans op zich. Er wordt verwezen naar de Bunny van Playboy zonder de kijker te prikkelen op zoek te gaan naar dit icoontje, dat in iedere cover te vinden is. In deze opstelling is steeds gekozen voor een serie uit een bepaalde periode, niet zozeer een evolutie van het coverbeeld.
De begeleidende teksten zoeken een weg tussen het visuele en het inhoudelijke. Het Franse Marie Claire wordt aangehaald als het klassieke vrouwenblad, waarbij de klassieke invulling tussen woord en beeld —Fashion, Food, Fiction, Furniture— hier geen ruimte heeft gekregen. En zonder uitleg ontbreken twee covers van Vogue waardoor de eerste advertentiepagina van het binnenwerk te zien is. Humo krijgt een eervolle vermelding, met complimenten aan de gouden jaren vanaf 1970 tot eind jaren ’80. De actuelere generatie magazines, zoals BEople, verdient meer dan een vrijblijvende accolade zonder verdere situering. De (cover)esthetiek van deze titel is een stijlvorm op zich, dankzij beeldbepalende fotografen waaronder het duo achter Verne.
Slideshow in Flash: vier foto’s van oude covers
Een dertigtal moderne covers is te zien op de site van Pixagogo.
En dan nog alle covers van Playboy. Zoek de bunnies.
> TALLOZE ACTIVITEITEN
Op de benedenverdieping is de galerie vrij toegankelijk, net als de bibliotheek, prominent op een etage hoger. De galerie heeft vooral een focus op Belgische fotografen waarvan eveneens werk kan worden aangekocht. Van dinsdag tot vrijdag heeft de museumbibliotheek een uitgebreid documentatiefonds beschikbaar met recente publicaties, fotoboeken en fotoliteratuur. Naast de bibliotheek is ruimte gemaakt voor een kleine expositieruimte. Er worden onderwerpen belicht uit de rijke verzameling met meer dan 35 duizend titels. Educatie en vormingsprogramma’s zijn ruim aanwezig met volop keuze van rondleiding tot workshop, waaronder het initiatief JEF, Jongeren en Fotografie, met talloze activiteiten.
Slideshow in Flash: drie foto’s van Lieve Blanquaert. uit Afghanistan.
Met de portfoliokijkdagen wordt een impuls gegeven aan fotografen en hun werk. Het is een manier om actuele projecten te kunnen volgen en tegelijkertijd adviezen te geven voor mogelijkheden rond publicaties of tentoonstellingen. Iedere maand staan de medewerkers van het museum open voor deze dialoog, al moet vermeld worden dat alle data tot september nu al vol zitten. Contactpersoon voor afspraken is Eveline Roosens, op woensdag, donderdag en vrijdag te bereiken via het centrale telefoonnummer (+32 3 242 93 00) of via info@fotografie.provant.be
> DISCUSSIE
Tijdens de 1e Belgische Nationale Conferentie Fotografie, op vrijdag 19 maart, is het beleidsplan door directeur-conservator Christoph Ruys toegelicht. Daarnaast heeft Ruud Visschedijk, directeur Nederlands Fotomuseum Rotterdam als gastspreker de actuele discussie rond fotografie in Nederland geschetst. Het Antwerpse fotomuseum wil haar kruispuntfunctie uitspelen tussen professionele fotograaf en de amateur fotograaf, camerabouwer en gebruiker, wetenschappelijke onderzoeker en geïnteresseerde leek, curator en kunstenaar, uitgever en publiek. Naast publieksvriendelijke initiatieven zoekt het museum ook de discussie en het geven van een actueel signalement in de vorm van een reeks conferenties. Fotografen, verzamelaars en andere geïnteresseerden samen kunnen komen om thematisch een dialoog aan te gaan.
Christoph Ruys beschrijft een beleid waar binnen diversiteit aan maatschappelijke thema’s aan bod komen. Het tentoonstellingsbeleid wil een ideale mix van alle(rlei) takken van fotografie optimaliseren. Denk aan industriële fotografie naast, pers, mode, natuur, vakantie of sport. In het verleden was het beleid te veel gericht op de techniek. Beeldcultuur is voor iedereen toegankelijk.
Als culturele instelling zal de veelzijdigheid van fotografie als product en medium gevolgd worden, met ruimte voor digitale fotografie, bewegend beeld en video. Daarmee wordt ook de brug naar het FilmMuseum geslagen, en de synergie versterkt. Het museum zoekt internationale erkenning en samenwerking, wil fotografen ondersteunen en productie stimuleren in de vorm van opdrachten.
De overvloed aan beeld in onze maatschappij vraagt om richting en duiding. Een heldere context om de veelvoud aan beelden te kunnen lezen, naast de vrije persoonlijke interpretatie. Met een omvangrijke collectie negatieven en originele afdrukken heeft het Fotomuseum Antwerpen alle troeven in handen om dit stap voor stap verder uit te werken binnen de actuele omkadering
—–
Fotomuseum, Waalse Kaai 47, Antwerpen. Behalve maandag elke dag geopend van 10 tot 18 uur. Toegang € 6,- of € 4,- als kortingstarief. Prijzen onder voorbehoud, wijzigingen zijn mogelijk. Telefoon +32 3 242 93 00 of kijk op www.fotomuseum.be
—–
En ten slotte de website van Museum voor Hedendaagse Kunst Antwerpen
—–
Tekstbijdrage: maurits.brands@antwerpen.be