Vanaf het omslag kijkt een Duitse Herder je goedmoedig aan. Het dier, roepnaam Blondi, had echter een berucht baasje: Adolf Hitler.
Het boek is gewijd aan de herinnering. Voor Pathologist, zoals de publicatie heet, doorzocht Gijs Assmann zijn vaders boekenkast. Pa Assmann is een gepensioneerde patholoog-anatoom met een fascinatie voor ‘het grote kwaad’ van de twintigste eeuw. Op zoek naar het waarom verzamelde Karel Assmann tientallen boeken over Hitler, het nazisme en de Holocaust. In de meegedrukte literatuurlijst treffen we een groot aantal publicaties uit de laatste tien jaar aan. Blijkbaar zijn we nog niet klaar met dit onderwerp.
Over tien á twintig jaar zullen de ooggetuigen van dit grote menselijke drama niet meer onder ons zijn. Maar de Tweede Wereldoorlog heeft emotionele en maatschappelijke gevolgen die twee of drie generaties later nog voelbaar zijn. En als kunstenaar (Gijs Assmann wordt meestal aangeduid als beeldhouwer) thematiseer je zoiets dan. In samenwerking met Paul Kooiker en Willem van Zoetendaal kwam een boekje tot stand dat even fraai als onheilspellend is.
Assmann maakte een beeldselectie waarin nazi-gezelligheid en gruweldaden elkaar afwisselen. Kooiker reproduceerde de vaak verbijsterende beelden en Van Zoetendaal gaf het geraffineerd vorm. Zo’n 98 procent van de beelden is in fraai zilvergrijs gedrukt. Dat schept samenhang en afstand. Het duurt even voordat de taferelen tot je doordringen, alsof je diep in je geheugen moet graven. Maar dan krijgen de ongeveer zeventig spreads hun volledige impact en schrik je je weer een ongeluk.
Pathologist
concept: Gijs Assmann
grafische vormgeving: Willem van Zoetendaal
lithographie: Paul Kooiker
integraalband, 17,5 bij 24,5 cm, ongeveer 150 pagina’s, ruim 70 beelden
uitgave: Van Zoetendaal Amsterdam
prijs: 25 euro