Frits Gierstberg houdt volgende week donderdag zijn oratie als bijzonder hoogleraar fotografie aan de Earsmus Universiteit Rotterdam (EUR). Uit een persbericht blijkt dat hij zich zorgen maakt over ‘de oude “werkelijkheidsgebonden” functies dus van de documentaire fotografie en de (foto)journalistiek.’
Het integrale EUR-bericht:
De (kritisch) maatschappelijke rol van de documentaire fotografie en de fotojournalistiek staat onder druk. Dit stelt Frits Gierstberg in zijn oratie Documentaire fotografie in het tijdperk van de beeldcultuur. Gierstberg wijdt dit aan de snelheid en vluchtigheid van de huidige beeldcultuur. Ook (media)politieke, economische en technologische ontwikkelingen veroorzaken grote veranderingen binnen het vakgebied. Gierstberg aanvaardt op vrijdag 11 mei 2007 de bijzondere leerstoel Fotografie, in het bijzonder de sociaal-historische en documentaire aspecten in de Faculteit der Historische en Kunstwetenschappen van de Erasmus Universiteit Rotterdam.
De leeropdracht van Gierstberg richt zich niet alleen op de betekenis van de fotografie voor de kunst- en museumwereld, maar vooral op meer onderbelichte kanten, zoals de rol van fotografie in een wereld die steeds sterker door de media wordt beheerst en met beelden communiceert. Voorbeelden zijn het documenteren van het leven vroeger en nu, de relatie tussen fotografie, film, televisie, internet en public relations en de commercie. Daarin speelt ook de fototentoonstelling en het fotoboek een rol.
In zijn oratie gaat de nieuwe hoogleraar in op de veranderingen binnen het vakgebied. Ook aan de kant van de ‘beeldconsument’ zijn de veranderingen groot. Met de intrede van het digitale tijdperk is ook het tijdperk van de zogenoemde beeldcultuur aangebroken, die wordt gekenmerkt door snelheid en vluchtigheid. Geholpen door de onbegrenste mogelijkheden van digitale beeldmanipulatie, verweven de commerciële massamedia werkelijkheid en fictie in deze beelden onontwarbaar met elkaar.
Gierstberg stelt de vraag of en welke ruimte er blijft voor beelden die willen informeren en opiniëren: voor de oude ‘werkelijkheidsgebonden’ functies dus van de documentaire fotografie en de (foto)journalistiek. Vormen de processen van de autonomisering en ‘verkunsting’ van de fotografie de keerzijde van de vermeende ‘crisis’ in haar maatschappelijke functioneren? Of ontstaan er door die autonomisering juist oplossingen? Het verkrijgen van inzicht in het krachtenveld waarbinnen deze verschuivingen nu en in de nabije toekomst plaatsvinden, vormt de grote uitdaging voor zowel onderzoekers als makers van het beeld.
Frits Gierstberg (1959) is hoofd tentoonstellingen van het Nederlands Fotomuseum. Hij was onder meer curator voor drie edities Fotografie Biënnale Rotterdam en de fototentoonstelling in het kader van 400 jaar Nederlands-Australische betrekkingen.