Het gloednieuwe boek van Bertien van Manen, Give me your image, telt tweeënzeventig stillevens met familiefoto’s uit alle hoeken van Europa.
Elk beeld is geladen met betekenis.
In eerste instantie natuurlijk voor diegene die de foto in haar of zijn interieur plaatste. Binnen de samenhang van dit boek ontstaat echter ook een kleine cultuurgeschiedenis van ons continent in de twintigste eeuw.
De tweeënzeventig stillevens lijken deels zo aangetroffen – op het spreekwoordelijke dressoir – en anderzijds door Van Manen minitieus gearrangeerd. Hoe aardig of veelzeggend de andere elementen van deze beelden ook zijn, de foto’s eisen direct de aandacht op.
De waarde die deze familie-iconen vertegenwoordigen, kan moeilijk overschat worden. Paul Wombell stelt in één van de drie korte teksten in dit boek de vraag aan de orde welke spullen je mee zou nemen wanneer jouw huis in brand staat. (De vraag stellen is haar beantwoorden.) Juri Andruchovytsch schrijft over hetgeen waar dienstplichtige Russische soldaten zich in 1984 druk maakten. Vooral over hun persoonlijke soldatenalbum als onmisbare compensatie voor de verloren jaren in uniform.
De fotografe vertelt over het belang van familiefoto’s voor haar moeder en ervaart die waarde bij elke ontmoeting binnen het kader van dit project, waar zij de afgelopen drie jaar aan werkte.
Bertien van Manen (Den Haag 1942) oogstte veel succes met haar boeken A Hundred Summers A Hundred Winters over Rusland uit de periode 1990 – 1994 en East Wind West Wind, foto’s uit China (1998 – 2001). Haar werk is vaak bekroond en bevindt zich in vele institutionele en particuliere collecties.
Foto’s uit Give me your image worden op dit moment geëxposeerd in het Museum of Modern Art in New York.
Van Manen’s stillevens bevatten foto’s van dansfeesten uit de twintiger jaren, de Spaanse Burgeroorlog, moeder en kind, een officier met het ijzeren kruis, Lenin en Stalin, lieve kinderen en mooie meisjes, een concentratiekamp, trouwpartijen, demonstraties en een eerste communie.
Geschiedenis is in Give me your image geen theoretisch, bovenmenselijk fenomeen. In de opnamen van Van Manen, uit de foto’s van de mensen die zij ontmoette, ontstaat een gezamenlijke historie vanuit het persoonlijkst mogelijke perspectief.
Han Schoonhoven
Give me your image
Fotografie: Bertien van Manen
Teksten: Juri Andruchovytsch, Paul Wombell en Bertien van Manen
Gebonden, 144 pagina’s, 72 foto’s in kleur
Uitgeverij: Steidl
Prijs: 25 euro
Opmerking: door bijzondere omstandigheden is dit boek tot komend voorjaar in Nederland alleen bij boekhandel Fotografia in Amsterdam te verkrijgen.