Istanbul, er zijn recent nogal wat boeken uitgekomen over de grootste stad van Turkije en Europa. Wat de fotografie betreft zou je kunnen denken aan Alex Webb en Boogie. In 2005 verscheen het vertaalde Istanbul, herinneringen en de stad van Orhan Pamuk, rijkelijk geïllustreerd met foto’s, vooral van Ara Güler. In die context bracht uitgeverij Lemniscaat dit voorjaar Het veer van Istanbul, Ontmoetingen langs de Bosporus uit.
Het boek is een product van de samenwerking tussen de journaliste Irene van der Linde en fotografe Nicole Segers. Het imposante, bijna 600 pagina’s dikke en gebonden boekwerk valt wat mij betreft in drie delen uiteen, die misschien beter los van elkaar uitgegeven hadden kunnen worden. Van der Linde mengt in ruim 250 pagina’s tekst beschouwingen over politieke en culturele ontwikkelingen met anekdotes over de microkosmos van verschillende Turkse jongeren, met name vrouwen. Segers fotografeerde op de vele veren die de (Europese en Aziatische) wijken van de stad met elkaar verbinden. Ook na veel lezen en kijken willen deze drie onderdelen van dit boek in mijn optiek maar geen organisch geheel vormen.
Ik ben geen literatuurcriticus, maar ik lees wel eens wat en het valt me op dat Van der Linde soms nogal veel woorden gebruikt om een situatie te omschrijven. Dat geldt zowel voor de beschouwingen over het gecompliceerde politieke krachtenveld als voor de sfeertekeningen van ontmoetingen met jonge Turken. De foto’s van Segers zijn stemmig maar blijven afstandelijk. Eerlijk gezegd zie ik weinig opnamen die zich onderscheiden van die van een enigszins getalenteerde amateur-fotograaf. Slechts in een paar opnamen wordt ons een blik gegund achter de coulissen van het dagelijks bestaan in deze wereldstad: een paar foto’s van huiskamers, beelden van de brug en de machinekamer van een veerpont. En vreemd genoeg zijn de meisjes waarmee Van der Linde lang contact had, niet geportretteerd.
Omdat de motieven voor het maken en uitbrengen ervan mij niet duidelijk wilden worden, zocht ik in het boek naar de beweegredenen van de auteurs. Maar zij leiden hun werk niet in en onder het kopje ‘verantwoording’ vind je uitsluitend de mededeling dat dit project mede mogelijk werd gemaakt door een viertal bijdragen van twee literaire en een beeldende kunstenfonds. Het brengt me terug naar pagina 55: ‘Wat ben je aan het doen?’ Haar zus kijkt verbaasd. ‘Ik probeer Turkije uit te leggen.’ ‘Dat is onmogelijk’, reageert haar zus droog. ‘Ons land valt niet uit te leggen.’
Het Veer van Istanbul. Ontmoetingen langs de Bosporus
tekst:Irene van der Linde
fotografie: Nicole Segers
gebonden, 22,5 bij 17,5 bij 4 cm, 592 pagina’s, ongeveer 150 foto’s in kleur
uitgave: Lemniscaat
prijs: 37,50 euro
Voor beelden uit dit boek, zie: http://www.gkf-fotografen.nl