Drie jaar na zijn reis op de Brazilian Confidence is het journaal gepubliceerd waarin Leo Divendal in woord en beeld verslag doet van zijn ervaringen op zee.
In opdracht van de Stichting Beeldende Kunst voer hij op het vrachtschip mee van Antwerpen naar Bélem, Mungabe en Barcarena in Brazilië.
Het boek telt 110 pagina’s, zo’n 40 bladzijden daarvan bestaan uit dagboekaantekeningen. Dat hadden er wat mij betreft een stuk minder kunnen zijn. Elke gedachte en elke handeling tussen 5 en 29 december 2003 wordt met veel omhaal van woorden beschreven. Leo Divendal (Heemstede, 1947) maakt veelvuldig gebruik van tautologische beschrijvingen, zozeer dat ik de neiging krijgt deze stijlbloempjes een nieuwe naam te geven: ‘Leonasmen’. Bijvoorbeeld: ‘ik voel mezelf kalm en ontspannen’, ‘chique trendy designwinkel’, ‘indrukwekkende hoeveelheden formulieren ingevuld en bijgehouden’, ‘geïnteresseerd en instemmend’, ‘met die ingehouden oogopslag die je nooit echt helemaal aankijkt’ en ‘een kwestie… die impliciet steeds ergens op de achtergrond een rol speelt’.
Maar goed, je hakt je als lezer een weg door dit woordenonkruid, want Divendal maakt echt contact met de Filippijnse bemanning en geeft een aardig inkijkje in hun zeemansbestaan.
De fotograaf wint het vertrouwen door alle 21 bemanningsleden met een zelfgekozen stuk gereedschap te portretteren en daarbij ruimhartig polaroids te verstrekken. Ook neemt Divendal deel aan de uitbundige feestjes, die de eentonigheid van de lange zeereis wat moet verlichten. Hij maakt muziek en drinkt met de mannen en daagt hen uit opnamen te maken met zijn camera’s. ‘… de foto’s van vanavond, dáár gaat het natuurlijk om, en ze hebben godver nog gelijk ook’, noteert hij dan in zijn journaal. Maar juist die foto’s hebben het boek niet gehaald.
De beelden die er wel in staan maken gelukkig veel goed. De fotograaf heeft niet stilgezeten en naast de portretten van de zeelui met hun gereedschap, prachtige opnamen van details van het schip en haar directe omgeving gemaakt. Het boek sluit af met foto’s van de rivierdorpen op palen aan het einde van de reis. Divendal maakt ondermeer gebruik van amateurcameras, maar met een professionele blik, waardoor de sobere, maar krachtige beelden een heel eigen karakter hebben. Het oranje en rood van het schip contrasteert schitterend met het blauw van de Atlantische Oceaan.
Han Schoonhoven
Leo Divendal
Journaal
Scheepsreis van 5 t/m 28 december 2003 op de Brazilian Confidence
Fotografie en tekst: Leo Divendal
Ingenaaid, 20 bij 26 cm, 112 pagina’s, ongeveer 100 foto’s in full-color
Uitgeverij De Verbeelding 2006
Prijs: 24,50 euro