Anouk Kruithof en Jaap Scheeren maakten een associatieve serie foto’s rond het thema ‘het zwarte gat’. Tijdens de de opening van gelijknamige tentoonstelling in het Amsterdamse Foam is ook het boekproject gepresenteerd.
De jonge fotografen Anouk Kruithof (1981) en Jaap Scheeren (1979) studeerden in 2003 af aan de St. Joost Academie in Breda. Tijdens een interview waarin hen werd gevraagd naar het spreekwoordelijke zwarte gat na het afstuderen, kwamen ze op een idee.
Ze besloten samen te werken aan een fotografisch onderzoek over allerlei aspecten rond het begrip ‘het zwarte gat’. Er werden gesprekken gevoerd met sterrenkundigen, biologen en psychiaters en Kruithof en Scheeren maakten foto’s over depressiviteit, black-outs, de sterrenhemel en letterlijke zwarte gaten. Om zich in te leven is de één een keer ‘out’ gegaan, de ander liet zich 24 uur opsluiten in een separeercel.
Op grond van de dummy voor het boek werden Scheeren & Kruithof de eerste winnaars van de Unique Photography Prize ingesteld door HUP Gallery Amsterdam en drukkerij Kwak & Van Daalen & Ronday. De prijs was de daadwerkelijke uitgave van het boek.
Het uitgangspunt heeft een curieuze verzameling beelden opgeleverd, die mijns inziens enige voorkennis van de toeschouwers vereisen. Zowel in de tentoonstelling als in het boek worden zij daarvan niet echt voorzien.
Er zijn die ‘letterlijke’ zwarte gaten, portretten van huilende mannen, een halfnaakt mager meisje dat tamelijk in de war lijkt, detailopnamen van rommelige interieurs en een paar jongens die zich bewusteloos hebben gedronken.
Aan het boek is duidelijk veel aandacht besteed. Normaal afgedrukte beelden worden afgewisseld met -diezelfde- beelden in een donker fond. Toen ik het boekje in de volle zon bekeek zag ik dat er ook op de donkere pagina’s kleur was meegedrukt. Onder die kijkomstandigheden krijgen de beelden de charme van historische autochrome-afdrukken.
Het pleit voor Kruithof en Scheeren dat ze een compromisloos project hebben neergezet en de luie kijker ermee uitdagen. Wanneer die kijker bereid is zijn best te doen en het associatieve spel gaat spelen waartoe de fotografen hem uitnodigen, lost hij even op in het zwarte gat.
Han Schoonhoven
Het zwarte gat
publicatie
fotografie: Anouk Kruithof & Jaap Scheeren
gedicht: Leon van den Langenberg
vormgeving: Hans Gremmen
productie: Frank van der Stok
uitgevers: Episode publishers en HUP editions
prijs: 15 euro
tentoonstelling
tot en met 28 mei
in Foam
Keizersgracht 609
in Amsterdam
• Foto’s en informatie op: www.anoukkruithof.nl