Een drietal Groningse stichtingen werken aan het herstel van borg- en kerkterreinen. In samenwerking met Noorderlicht zijn aan vier fotografen en vijf auteurs opdrachten verleend om deze historische plekken voor een breed publiek tot leven te brengen.
Deze inspanningen hebben een tentoonstelling en een boek opgeleverd, waarin de atmosfeer en de mythologie van deze bijzondere plekken in het Groninger landschap wordt verbeeld en beschreven.
Onder de naam ‘Verborgen Terreinen’ vergroten de Stichting Oude Groninger Kerken, de Stichting Landschapsbeheer Groningen en de Stichting Particuliere Historische Buitenplaatsen de zichtbaarheid van de cultuurhistorisch interessante borg- en kerkterreinen. Gedurende de periode 2002-2007 worden op ongeveer twintig van deze terreinen restauratiewerkzaamheden uitgevoerd. Daarnaast willen de genoemde stichtingen meer belangstelling voor deze bijzondere plekken genereren.
Groningen telde ooit zo’n tweehonderd borgen: kasteelboerderijen danwel versterkte huizen. Daar zijn er nu nog zestien van over. De meerderheid is dus verdwenen, teruggebracht tot een amper waarneembaar reliëf in het landschap of een ruïne. Ook de eeuwenoude provinciale kerkterreinen raakten in een verregaande staat van verval. Met deze kerkterreinen zouden ook de graven, die tot de oudste van Nederland behoren, voor de geschiedenis verloren gaan.
Teksten van Maria van Daalen, Bas Heijne, Jane Leusink, Aafke Steenhuis en Willem van Toorn beschrijven deze historische plaatsen. NRC-redacteur Marjoleine de Vos leidt het boekje in.
Wim Melis van Noorderlicht koos uit de beelden van Machiel Botman (Nederland 1955), Andreas Gefeller (Duitsland 1970), Terri Weifenbach (VS 1957) en Marco Wiegers (Nederland 1973) de illustraties voor het fraai verzorgde boekje. Hun series worden tot en met 2 oktober in de expositie ‘Verborgen Terreinen’ op het landgoed Verhildersum in Leens tentoongesteld.
Drie van de vier fotografen geven op hun eigen manier vooral de sfeer van deze plaatsen weer. Het zijn zeer persoonlijke series, waarin Botman in zwart-wit en Wiegers in kleur hun eigen verhaal vertellen. De Amerikaan Weifenbach fotografeert de omgeving van de borg- en kerkterreinen, waar hij een detail uitlicht door de scherptediepte tot enkele centimeters te beperken. Een werkwijze die – mede door de frisse lentekleuren – esthetische beelden oplevert.
De foto’s van Gefeller onderscheiden zich door een bijna wetenschappelijke aanpak. Zijn beelden lijken vanaf een hoogte van enkele tientallen meters gemaakt te zijn. In twee van zijn foto’s zien we zowel het kerkinterieur als het omliggende kerkhof, alsof het dak van het godshuis even is verwijderd.
Deze beelden komen op een manier tot stand die doet denken aan de minitieuze arbeid van de archeoloog. Gefeller fotografeerde interieur en kerkhof stukje voor stukje van een hoogte van twee meter en bracht ze samen in de computer. Het resultaat geeft een even exacte als surreële indruk.
Han Schoonhoven
Verborgen Terreinen
Tentoonstelling
Tot 2 oktober in het Landgoed Verhildersum, Wierde 40 in Leens
Boek
gebonden
uitgave: Aurora Borealis/Noorderlicht
prijs: 19,50 euro
• voor foto’s en meer informatie: www.noorderlicht.com