De Nederlandse fotograaf Hubert van Es is vannacht overleden in het Queen Mary ziekenhuis in zijn woonplaats Hongkong. Hubert van Es verwierf wereldfaam met een foto die laat zien hoe Amerikanen en Zuid-Vietnamese CIA-medewerkers in 1975 Saigon per helikopter ontvluchten. Van Es werd een week geleden getroffen door een hersenbloeding en lag sindsdien in coma.
Hubert van Es werd in 1941 in Hilversum geboren. Op zijn dertiende bezocht hij een tentooonstelling met werk van Robert Capa, dat hem inspireerde om voor de fotografie te kiezen. In 1959 begint hij als persfotograaf bij het Algemeen Hollands Fotopersbureau van Ben van Meerendonk.
In 1967 vestigt Van Es zich in Hongkong en wordt freelancer, later ook staffotograaf voor de South China Morning Post. Een jaar later grijpt hij de kans om naar Vietnam te gaan, als geluidsman voor het tv-station NBC. Van 1969 tot 1972 fotografeerde Van Es er voor AP. Hij maakte in mei 1969 een veel gepubliceerde foto van een gewonde Amerikaanse militair tijdens de slag om Hamberger Hill. Van 1972 tot 1975 werkt Van Es voor UPI.
Op 29 april 1975 maakt hij dan zijn bekendste foto, een beeld dat wereldwijd werd herkend als perfecte illustratie van het einde van de oorlog in Vietnam: de Amerikanen kiezen het hazenpad, nadat Saigon nog sneller was gevallen dan verwacht. Doordat een eindredacteur een verkeerd bijschrift plaatste, bestond lang het idee dat de helikopter op het dak van de Amerikaanse ambassade stond. Het ging echter om een gebouw dat werd bewoond door CIA-medewerkers en familieleden.
De foto leverde Van Es naamsbekendheid op, maar nauwelijks geld. Van al het werk dat hij destijds maakte, berustte het auteursrecht bij het persbureau. Uiteindelijk ontving de maker een bonus van 150 dollar omdat de foto zoveel was gebruikt. De foto was ook inspiratiebron van een scène in de musical Miss Saigon. Het leverde Van Es niets op, behalve ontevredenheid dat de helikopter in dit verhaal toch weer vertrok vanaf het dak van de Amerikaanse ambassade.
In 1975 keerde hij terug op zijn stek in Hongkong, waar hij vijf jaar eerder was getrouwd. Hij werkte in opdracht voor Amerikaanse en Europese bladen en kranten en maakte stills voor veel Hollywood-films die in Azië werden gedraaid. Nog twee maal vertrok hij naar oorlogsgebied. Eind jaren zeventig was hij op Mindanao bij de strijd van de Moro’s tegen de Filippijnse overheersing. Rond de jaarwisseling 1979/1980 was hij Kabul toen sovjet-troepen Afghanistan probeerden in te nemen.
CBS-cameraman Derek Williams, als enige journalist doorgedrongen tot het Intercontinental Hotel terwijl zijn vakbroeders vastzaten in de transit-ruimte op het vliegveld van Kabul, herinnert zich tegenover een AP-verslaggever: ‘Terwijl ze als een kudde schapen naar een vertrekkend vliegtuig werden gedreven, wist Hugh (zoals Hubert meestal werd genoemd – red) door een openstaande deur te ontsnappen, Met alleen maar zijn fototas wist hij het hotel te bereiken.’ Na drie dagen werden Williams en Van Es door de Afghaanse politie het land uitgezet. Intussen beschikte Van Es over de eerste foto’s van sovjet-tanks in Afghanistan, die werden gepubliceerd in Time.
Van Es beschreef zijn verhaal over de foto uit Saigon vier jaar geleden in de New York Times: Thirty Years at 300 Millimeters
BBC News: In pictures: Hugh Van Es