Fotograaf George Burggraaff woont op een dijk aan De Waal, waar hij een jaar lang elke dag een foto maakte van zijn magnifieke uitzicht. Deze foto’s zijn samen met een enorm aantal opnamen van Nederlandse wolken gebundeld in Onder de Wolken. Weerman Erwin Krol leidt het boek in met een wolkenlezing.
Bladerend door Onder de Wolken schiet mij een triviaal verhaal te binnen, dat ik lang geleden heb gelezen of gehoord. De Nederlandse regisseur Nicolai van der Heyde maakte begin jaren zeventig in Friesland de film Angela met Barbara Hershey, die zich toen Barbara Seagull liet noemen. De actrice had in die tijd verkering met David Carradine (van Kill Bill en de televisieserie Kung Fu), die bij het filmen aanwezig was. Na dagen van inspannende opnamen, vertrokken Van der Heyde, Hershey en Carradine naar een stille plek op het Friese platteland. Ze hadden een picknickmand en wat te roken bij zich. Toen Van der Heyde later gevraagd werd was ze daar de hele dag hadden gedaan, vertelde hij dat ze tot zonsondergang in een weiland naar de wolken gekeken hadden. De Amerikaanse acteurs waren verrukt van het wolkenlandschap boven de Friese meren.
Ja, de Nederlandse wolken zijn wereldberoemd. Er is een direct verband met het veelbesproken Hollandse licht. Vooral Franse Impressionistische schilders schijnen er dol op zijn geweest, die kwamen het in grote getale bekijken. Een meer recente kunstenaar, ik meen Joseph Beuys, heeft eens vastgesteld dat het Hollandse licht niet meer de intensiteit heeft die het had in de tijd van Jacob van Ruysdael, de beroemde wolkenschilder uit de zeventiende eeuw. Dat zou dan weer komen door het vlijtig droogmalen van grote watergebieden, waardoor de reflectie van het licht
significant is afgenomen.
George Burggraaff is een verdienstelijk natuurfotograaf, die een hele reeks boeken heeft gemaakt waarin zijn adoratie voor Nederlandse landschap manifest wordt. Hij brengt de vele wolkenluchten fraai in beeld, maar toch werkt dit boekje niet voor mij.
Onder de Wolken meet volgens de uitgever 24,5 bij 30 centimeter. Volgens mijn lineaal is het omslag 20,5 bij 20,5 centimeter. Een spread is dan 40 centimeter breed en 20 centimeter hoog. Door de vormdwang van deze uitgave wordt die ruimte nergens volledig benut voor een lekkere (aflopend gedrukte) dramatische wolkenlucht. Het boek is ingedeeld in maanden en weken. Elke week (alle 52) bestaat uit twee pagina’s met twee, drie of vijf foto’s en daarboven zeven plaatjes van 2 bij 3 centimeter, de dagelijkse opnamen die Burggraaff vanuit zijn werkruimte maakte.
Door zoveel foto’s binnen zo’n beperkt bestek te willen laten zien, schiet dit boek naar mijn idee haar doel voorbij. Wanneer je een kwart van deze foto’s in een twee keer zo groot boek zou laten zien, dan heb je wat. Dikke kans dat elke Amerikaan die zoiets in de boekwinkel op Schiphol ziet liggen het dan meeneemt.
Han Schoonhoven
Onder de Wolken
fotografie: George Burggraaff
inleiding: Erwin Kroll
gebonden, 20.5 x 20,5 cm, 128 pagina’s, met 500 tot 600 foto’s in kleur
uitgeverij BNM
prijs: 19,50 euro