De Italiaanse fotograaf Gariglio reisde naar gevangenissen in Finland, Italië, Nederland, Polen, Portugal, Roemenië en Schotland. Hij fotografeerde gevangenen, interieurs en dagboekaantekeningen. Het geheel is gepubliceerd in het boek Portraits in Prisons.
Luigi Gariglio (Turijn 1968) heeft jaren aan dit project gewerkt. De oudste foto’s in het boek betreffen interieurs van Nederlandse gevangenissen uit 1998, de meest recente zijn portretten die hij in 2006 in Schotland, Italië en Portugal maakte.
De fotograaf heeft eerst een vertrouwensband met de geportretteerde gedetineerden opgebouwd. Zonder dat wederzijds respect had hij nooit de opnamen kunnen realiseren die we in dit boek aantreffen. Gariglio is daar tamelijk ver in gegaan, zo hij gaf de (ex-)gevangenen zijn mailadres en telefoonnummer.
In het boek vinden we 40 portretten, meestal van dichtbij of in half-close-up. De gedetineerden kijken allemaal direct in de lens. Daarnaast maken 17 gevangenisinterieurs deel uit van de beeldselectie en nam Gariglio acht foto’s van handgeschreven brieven op. De informatie over de gevangenen blijft beperkt tot hun voornaam, het land waar ze zijn geïnterneerd en het jaar van de opname. Gariglio wilde nadrukkelijk niet weten waarom ze werden veroordeeld.
Portraits in Prisons is niet het eerste fotoboek over het gevangenisleven. In 1971 verscheen Conversations with the dead van Danny Lyon, Alix Lambert publiceerde een boek over Russische gevangenis-tattoo’s, Carl De Keyzer fotografeerde Siberische gevangenkampen en bundelde dit werk in Zona. De veel te jong gestorven Nederlandse fotografe Rebekka Engelhard toonde in Ommuurde Dromen de dagelijkse gang van zaken in Amerikaanse en Europese vrouwengevangenissen.
De nieuwsgierigheid naar het leven achter de tralies, een omgeving die voor de oppassende burger onbekend zal blijven, is van alle tijden. En gevangenissen blijven bestaan zolang we geen betere oplossingen vinden dan het isoleren van mensen die, om wat voor reden dan ook, een misstap hebben begaan. Het is een systeem dat zichzelf in stand houdt. Onderzoeken geven aan dat berouw ongeveer twee jaar duurt, veel gevangenen die langer vastzitten raken vervreemd en koesteren bij vrijlating vooral wraakgevoelens ten aanzien van ‘de buitenwereld’. Ze blijken zich niet meer aan te kunnen passen en vallen terug in de criminaliteit.
Portraits in Prisons onderscheidt zich van de hierboven genoemde boeken door Gariglio’s aandacht voor het individu en de objectivering van het onderwerp. Veel de geportretteerden zouden je buurman of -vrouw kunnen zijn, de winkelier op de hoek of leerplichtambtenaar. Ze zijn in hun eigen kleding op een zelfgekozen plek gefotografeerd. Misschien dat ze wat meer melancholie uitstralen dan de gemiddelde mens, zoals Hripsimé Visser in haar inleiding suggereert. De gezichtuitdrukkingen zijn meestal tamelijk ontspannen, neutraal, op een enkele foto is zelfs een glimlach waar te nemen.
Omdat Gariglio de gevangenen en de interieurs ingetogen, bijna inventariserend heeft gefotografeerd kan het even duren voordat je als kijker grip krijgt op de materie. Maar wanneer je de brieven en dagboekaantekeningen gelezen hebt en de portretten wat beter hebt bekeken, ontstaat er iets dat je mededogen en begrip zou kunnen noemen.
Han Schoonhoven
Portraits in Prisons
fotografie: Luigi Gariglio
teksten: Hripsimé Visser, Dario Voltolini en acht gevangenen
beeldselectie: Hripsimé Visser en Bas Vroege
gebonden, 20 bij 26 centimeter, 152 pagina’s, 65 foto’s in full color
uitgeverij De Verbeelding
prijs: 35 euro
• Voor foto’s, zie bij ‘personal projects’ op: www.luigigariglio.com