Jaszak

Twee mannen in uniform, waarvan er eentje zijn rechter wijsvinger om een denkbeeldige trekker kromt. De loop van zijn ontbrekende pistool richt hij recht naar de lens, precies zoals op de beroemde Uncle Sam World War I poster: Your army needs You!

In dit Duitse geval poseerde ene Jan Spil voor de foto en schreef met een stompje potlood de achterkant vol. Aanhef: Liebes Fräulein… Het gaat hem nog goed.

Twee keer achter elkaar bedankt hij das Fräulein voor haar kaart, daarna aarzelt hij, gumt meer weg dan hij aan woorden laat staan, streept driedubbel zinnen door en kondigt aan dat hij vast wel verlof krijgt. Hij dringt zich niet op, maar of das Fräulein en hij elkaar dan misschien zullen treffen. En wat schreef Fräulein terug? Had ze zijn kameraad gezien toen ze uit dansen ging?  En –

Onleesbaar… iets met de groeten.

Ditmaal overstijgt de slijtage van de foto de afbeelding zelf in waarde. Hoe stil de soldaten ook zitten en staan, hoe pittoreske de tuin ook is, hoe fier hun houding… het beeld vertelt alleen maar over een jaszak. Hoe kan een foto anders zo slijten?

Duizenden malen schuurde die jas- of schortzak over de mannen. Maandenlang zaten ze dicht op een lijf, misschien wel jaren, warm verstopt in een jas- of schortzak om af en toe in het dag- of lamplicht te worden getrokken. Het dubbelportret is nauwelijks dierbaar te noemen, eerder: somber afstandelijk. Toch werd de zeggingskracht van de foto, ongeacht wat erop staat, steeds ontroerender.

schoenendoos0

Schrijfster en beeldend kunstenaar Margit Willems deelt foto’s met ons uit haar verzameling en die van anderen. Meer fotokeuzes van Willems zijn te vinden op de Facebook-pagina K Wispelaer Zetkrant.