Vanaf 12 uur vandaag zijn zelfstandige journalisten en andere creatieve makers een social media-actie begonnen om op te komen voor een billijke vergoeding voor verdere exploitatiebevoegdheid van het auteursrecht. Het initiatief komt van de Nederlandse Vereniging van Journalisten (NVJ) die iedereen oproept op Twitter vandaag de hashtags #D-Day #Auteursrecht te gebruiken. Directe aanleiding zijn de aangepaste leveringsvoorwaarden van De Persgroep, uitgever van onder meer De Volkskrant, Trouw, AD, Het Parool en zeven regionale Wegener-kranten.
Met ingang van vandaag biedt de Persgroep een nieuw contract, met voor fotografen en schrijvende journalisten een tariefsverhoging van 5 procent. Maar daar staat tegenover dat de uitgeverij dan het licentie-recht verwerft op de geleverde beelden en teksten.
Fotograaf Koos Breukel en levens- en studiopartner Carlien Huijsmans vatten de nieuwe Persgroep-regeling vorige week kernachtig samen in een mail aan Pictoright, de organisatie die opkomt voor auteursrecht van beeldmakers:
‘Hierin staat beschreven dat fotografen de foto’s die zij voor de krant of andere vormen van media die onder de Persgroep vallen voor 5% meer tarief voor veelvuldig mogelijk gebruik afstaan:
– herhaald gebruik op zowel digitale als papieren media;
– de mogelijkheid om de foto te leveren aan derden;
– de mogelijkheid om de foto voor reclame in te zetten;
– de mogelijkheid om de foto te veranderen (als dit een grote verandering is met instemming van de Maker);
– de mogelijkheid om een fotobank te beginnen waaruit alle binnenlandse en buitenlandse media aangesloten bij de Persgroep (bijvoorbeeld de Morgen, Ad, Trouw, Volkskrant etc.) kunnen putten zonder toestemming;
– de mogelijkheid om de foto te leveren aan een knipselkrant en anderen derden zonder dat hier een vergoeding voor de Maker tegenover staat.
Dit is een ‘nieuwe’ manier van werken met werk van freelance fotografen. Dit betekent dat waar fotografen vroeger recht voor het maken kregen en als herplaatsing aan de orde was zij een nieuwe vergoeding kregen, dit in de toekomst bij de Persgroep niet meer hoeft. Dit betekent ook dat de foto in bilboard vorm etc. kan worden gebruikt zonder dat daar (buiten die luttele 5%) extra voor betaald wordt. Of in het buitenland etc.’
De mail van Breukel vervolgt:
‘Wij hopen dat u er als organisatie eens in wilt duiken en er aandacht aan wilt besteden. Omdat het voor ons een beetje voelt als het begin van de uitverkoop: Op deze manier raak je het zicht op je rechten vollledig kwijt (je kunt niet alle media bijhouden) en is het de vraag of dit rechtsgeldig is. Daarnaast staat je foto dus digitaal online, waarbij downloaden gemakkelijk wordt. En mag je beeld dus doorverkocht worden aan derden.
Wij hebben een mooi portret van bij voorbeeld Maarten Biesheuvel onlangs gemaakt voor de Volkskrant. Onder deze voorwaarden zouden zij zelfs dat weg kunnen geven. De vraag is of ze dan bijvoorbeeld bij een lezersaanbieding er mooie prints van mogen verkopen, ze het aan een uitgeverij mogen verkopen als auteursportet, etc. Grijs gebied, maar wel gevaarlijke ontwikkeling.’
Kamervragen
D66 Kamerlid Kees Verhoeven stelt vandaag vragen in het parlement over het wetsvoorstel Auteurscontractenrecht, zo lezen we in een persbericht van de NVJ. Verhoeven wil weten of het eenzijdig aanpassen van de inkoopvoorwaarden door De Persgroep strookt met het wetsvoorstel Auteurscontractenrecht. In het Twitter-bericht kunnen zelfstandige (foto)journalisten de mediaorganisaties noemen die nog geen billijke freelancevoorwaarden hebben. De Twitter-actie wordt ondersteund door de vakorganisatie van fotografen DuPho.
Afgelopen vrijdag riep de NVJ De Persgroep op om de aangepaste freelancevoorwaarden niet per 1 juni in te laten gaan. De Persgroep heeft hierop laten weten geen trek te hebben in uitstel. In de brief van vrijdag aan De Persgroep riep NVJ-secretaris Rosa Garcia Lopez het bedrijf nogmaals op om in gesprek te gaan. Bart Verkade, zakelijk hoofdredacteur van AD en Wegener kranten, nodigde vrijdag 29 mei García López uit om de algemene voorwaarden te bespreken. De NVJ stelde als voorwaarde om eerst de aangepaste Freelancevoorwaarden in te trekken en om in de eerste week van juni in dialoog te gaan met freelancers over hun wensen en voorwaarden over verdere exploitatie bevoegdheid. Verkade wilde deze voorwaarden niet accepteren maar sluit niet uit er in juni de Freelancevoorwaarden wederom worden aangepast. De vergoeding voor verdere exploitatiebevoegdheid is volgens hem ‘niet onderhandelbaar en ligt al in de begroting vast’.
De NVJ heeft collectieve rechtenbeheerders (cbo’s) zoals Lira en Pictoright opgeroepen om De Persgroep te wijzen op het feit dat zij de digitale rechten beheren van meer dan tweeduizend zelfstandige (foto)journalisten. Deze rechten kunnen zelfstandigen niet meer bij De Persgroep onderbrengen. Wel kunnen zij deze rechten terughalen bij Lira en Pictoright. Beide cbo’s hebben toegezegd De Persgroep een dringende brief te sturen waarin zij aangeven dat de aangepaste voorwaarden niet gelden voor zelfstandige (foto)journalisten en andere makers die bij hen zijn aangesloten.
Ook DuPho schaart zich achter de social media actie. Directeur Peter van der Doel van DuPho zal De Persgroep eveneens oproepen om de aangepaste freelancevoorwaarden in te trekken.