In opdracht van het Stedelijk Museum in Amsterdam maakte een jury onder voorzitterschap van Hans Aarsman een selectie voor de gemeentelijke kunstaankopen. Uit ruim 470 inzendingen koos de jury werk van 33 kunstenaars.
De lijst met namen:
Theo Baart
Elly Baltus
Maze de Boer
Melanie Bonajo
Appie Bood
Steve van den Bosch
Hans Bouman
Jan-Dirk van der Burg
M.L. Busser
Ad van Denderen
Ria van Dijk
Rineke Dijkstra
Constant Dullaart
Kaj van Ek
Martijn Engelbregt
Erik Fens
Maria Heijdendael
Maarten Heijkamp
Peter Hermanides
Frank Kouws
Frank Mandersloot
Paulien Oltheten
Anne van de Pals
Jannie Regnerus
Don Sars
Frank Schallmaier
Diana Scherer
Marike Schuurman
Monique Scuric
Tanja Smit
Claudia Sola
Roy Villevoye
Stefan van Weele.
Voor Off the Record nodigde Aarsman kunstenaars uit werk in te zenden dat gemaakt is vanuit de behoefte om iets vast te leggen, zonder direct een artistiek doel voor ogen, waarbij de begrippen toeval en ontdekking centraal staan. De werken (video en fotografie) worden getoond in het centrale paviljoen op Art Amsterdam. Tijdens de beurs, op vrijdag 15 mei, maakt directeur Gijs van Tuyl bekend welke werken worden aangekocht voor de collectie van het Stedelijk Museum.
Hans Aarsman werd bij de keuze van het thema geïnspireerd door toevallige ontdekkingen in de kunst en de wetenschap. Röntgenstralen bijvoorbeeld zijn ontdekt toen Wilhelm Röntgen op het idee kwam fotografische platen te onderzoeken die sluierden, ondanks dat ze lichtdicht verpakt waren. Met de ontdekking van penicilline ging het al net zo. Een bekend voorbeeld uit de literatuur is Arthur Conan Doyle, de schepper van de legendarische speurder Sherlock Holmes. Doyle schreef voornamelijk romans – de detectiveverhalen deed hij er slechts naast. Toen hij genoeg van hem kreeg, liet hij Sherlock Holmes omkomen. Wereldwijd waren de protesten echter zo groot, dat Doyle niet anders kon dan zijn held Holmes weer tot leven wekken. Met als gevolg dat de schrijver nog altijd populair is om dat wat hij zelf van minder belang achtte.
Het komt niet alleen in de literatuur voor dat wat onder weg ontstaat de grote ontdekking blijkt te zijn. Zo gebruikte Breitner zijn foto’s om zich los te maken van de brave schilderkunst van zijn tijd. Schilders, filmers, beeldhouwers, fotografen hebben vaak een thematiek in wat hun autonome werk wordt genoemd. Daarnaast leggen ze van alles vast, ter registratie, bewijsvoering of documentatie. Veel van dat materiaal komt niet verder dan de la, het plakboek en het dossier. Tot er opeens een moment komt waarop dat materiaal een zelfstandige zeggingskracht blijkt te hebben.
Off the Record gaat over fotografie en videowerk dat tot stand is gekomen zónder autonoom werk te willen zijn, meer om iets te registeren dan om een artistiek beeld te maken. Het kan ook materiaal zijn dat niet zelf is gemaakt; gevonden foto’s of films, of een verzameling waarbij vanuit een ander perspectief pas de waarde blijkt.
Zo werd de hekel die Hans Bouman aan de dagelijkse afwas heeft pas dragelijk toen hij zichzelf de foto in het vooruitzicht stelde van het druipende vaat in de hoek van het aanrecht. Negenennegentig van zulke foto’s heeft hij inmiddels. Erik Fens vatte een belangstelling op voor de boom voor zijn deur, die steeds weer in een andere auto weerspiegeld wordt. Hij fotografeerde die indirecte aanwezigheid stelselmatig vanaf een hoog standpunt. Peter Hermanides zag de koeken die bejaarden hem als thuishulp voorzetten, en ving het beeld in een compositorische schoonheid die naar de kosmos lijkt te verwijzen. Jan-Dirk van der Burg verzamelde de NRC’s die zijn vriend, woonachtig in Iran, dagelijks ontvangt – inclusief de stickers die de Iraanse censuur zorgzaam over de ‘obscene’ foto’s plakt.
De jury voor de Gemeentelijke Kunstaankopen 2009 bestaat uit Hans Wolf (grafisch vormgever), Erik Kessels (reclamemaker, bureau KesselsKramer), Albert van Westing (beeldend kunstenaar) en Hripsimé Visser (conservator fotografie Stedelijk Museum), onder voorzitterschap van Hans Aarsman (fotograaf, publicist en criticus).
De tentoonstelling wordt vormgegeven door Roland Buschman en Jeroen Bijl. Bij de tentoonstelling verschijnt een catalogus, met het werk van de deelnemende kunstenaars en een essay van Hans Aarsman. Grafisch ontwerp: Sabine Verschueren. Prijs: € 15.
De tentoonstelling wordt mede mogelijk gemaakt door Accenture en door een financiële bijdrage van de Gemeente Amsterdam.